Sąd Najwyższy orzekł, iż zakaz przemieszczenia się, który w ramach 3-tygodniowego lockdownu rząd wprowadził w zeszłym roku za pomocą rozporządzenia, jest niezgodny z prawem.

Na przełomie marca i kwietnia 2020 r. w Polsce obowiązywał zakaz przemieszczania się bez uzasadnionej przyczyny. Wyjątkiem było np. wyjście do pracy, lekarza lub na zakupy. Rząd zakazał wówczas m.in. wstępu do lasów i parków. Policjanci wyruszyli w teren, kontrolowali i wystawiali mandaty, a wobec tych osób, które tych mandatów nie chciały przyjmować kierowali wnioski do sądów.

Sądy w większości sprawy uchylały przywołując fakt, że zakaz przemieszczania się nie może być egzekwowany na podstawie rozporządzenia. Jednak niektóre sprawy kończyły się karami finansowymi. We wtorek, 16 marca Sąd Najwyższy uchylił wyroki w trzech sprawach, dotyczących łamania wprowadzonych wówczas obostrzeń epidemicznych. Tym samym SN uwzględnił kasacje, złożone wcześniej przez Rzecznika Praw Obywatelskich.

W pierwszej sprawie pan Łukasz w S. w Wielką Sobotę 2020 r. „naruszył zakaz przemieszczania się w czasie epidemii bez niezbędnej potrzeby”. Sąd Rejonowy w R. wyrokiem nakazowym wymierzył mu 200 zł grzywny.

Pan Jakub został obwiniony o to, że w kwietniu 2020 r. w miejscowości D. nie zastosował się do zakazu przemieszczania się w związku ze stanem epidemii. Sąd Rejonowy w R. wyrokiem nakazowym ukarał go 100 zł grzywny. Wykroczenie polegało na tym, że „stał na chodniku wraz z K.P. w rejonie sklepu spożywczego, zamkniętego w trakcie interwencji, motywując to tym, że w tym miejscu znajduje się w celu rekreacji dla rozprostowania nóg i rozmowy z kolegą”.

W trzeciej sprawie pan Patryk dostał od Sądu Rejonowego w R. 100 zł grzywny, bo 11 kwietnia 2020 r. w K. naruszył zakaz przemieszczania się. Bez uzasadnienia opuścił miejsce zamieszkania w innym celu niż zaspokajanie niezbędnych i przebywał wspólnie z dwoma osobami.

Sąd Najwyższy – na posiedzeniu bez udziału stron w trybie art. 535 § 5 Kodeksu postępowania karnego – rozpoznał trzy kasacje dotyczące wyroków nakazowych Sądu Rejonowego w R. Uznał je za „oczywiście zasadne” i uniewinnił obwinionych od przypisanych im wykroczeń.

Zgodnie z rozporządzeniami rządu – wydanymi na podstawie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych – w początkowym okresie epidemii można było wychodzić z domu tylko do pracy, w celu załatwienia niezbędnych potrzeb, na wolontariat lub do kościoła. RPO wskazywał, że ustawa ta pozwala na ograniczenie swobody przemieszczania się, ale nie na jej zakazywanie – zwłaszcza, że mamy tu do czynienia z wolnością chronioną przez Konstytucję.

-/RPO/red/-