Nie na łatanie dziur, dodatkowe zajęcia dla dzieci, większe wsparcie dla strażaków, czy klubów sportowych, a na grzywnę musi odkładać teraz kasę burmistrz. Grzywna została nałożona przez konserwatora zabytków i jest efektem wieloletnich zaniedbań władz Lwówka Śląskiego. Wprawdzie burmistrz Szczęsna natychmiast zareagowała, ale pytanie; czy właściwie? Co dalej ze słodownią? Dlaczego to mieszkańcy mają ponosić konsekwencje decyzji burmistrza?

Słodownia z każdym kolejnym tygodniem coraz bardziej chyli się ku upadkowi. Temat doprowadzonego do ruiny budynku wypłynął ponownie jesienią ubiegłego roku przy okazji programu Reakcja24 w Radio Wrocław, gdzie gościem był Daniel Gibski Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków. Założeniem programu jest udzielanie przez goszczących w studnio odpowiedzi na pytania słuchaczy. Tych do konserwatora zabytków nie brakowało. Jednym ze słuchaczy był mieszkaniec gminy Lwówek Śląski.

– Jak to się dzieje, że skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle? – pytał Pan Arkadiusz Gutka Prezes Stowarzyszenia Monitoringu Zabytków, który przypominał, iż w środku Lwówka Śląskiego stoi najstarszy browar w Polsce, który pierwotnie znajdował się na terenie książęcego zamku, a po jego pożarze i wyburzeniu przez mieszczan w XV wieku na trwałe zajął jego miejsce w historii miasta. Od ponad 800 lat trwa tam nieprzerwanie warzenie piwa, z którego Lwówek Śląski jest znany w wielu regionach Polski.

Pan Gutka wskazał, iż naprzeciw browaru zachował się dominujący w tej części miasta budynek dawnej słodowni z XIX wieku, który grozi katastrofą.

W rozmowie z Lwówecki.info Prezes Stowarzyszenia Monitoringu Zabytków przypomina, iż w 2009 r. zabytek ten został wyłączony z masy upadłościowej „Browaru Śląskiego 1209” Spółki z o.o. i przejęty przez Gminę Lwówek Śląski.

– W akcie notarialnym czytamy, że obiekt będzie wykorzystany „na cele związane z realizacją zadań własnych Gminy”. Wcześniej, bo w roku 2008 na zlecenie tego samego samorządu powstała Gminna Ewidencja Zabytków, w której ujęty został budynek zabytkowej słodowni. Zgodnie z planami gminy miało tu powstać muzeum piwowarstwa dolnośląskiego. Niestety plany spaliły na panewce, a Gmina Lwówek Śląski doprowadziła obiekt do stanu katastrofy budowlanej.

Aby ostatecznie uciec od odpowiedzialności za zniszczenie obiektu zabytkowego i działania na szkodę gminy o znacznych rozmiarach, Burmistrz Gminy i Miasta Lwówek Śląski Mariola Szczęsna rozpoczęła działania zmierzające do wyburzenia zabytkowej słodowni, wchodzącej w skład najstarszego browaru w Polsce. W związku z powyższym od 2016 r. Stowarzyszenie Monitoring Zabytków zaczęło zabiegać o uruchomienie procedury wpisu słodowni do rejestru zabytków. W sprawie tej wielokrotnie wypowiadał się również Narodowy Instytut Dziedzictwa we Wrocławiu, który od samego początku sprzeciwiał się wyburzeniu zabytku i poparł ostatecznie nadanie obiektowi ochrony prawnej. W 2018 r. Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał decyzję o wpisie do rejestru zabytków słodowni we Lwówku Śląskim, która została podtrzymana przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w decyzji z 29 stycznia 2019 r. Obecnie sprawa czeka na rozstrzygniecie w sądzie administracyjnym. – przypomina Pan Arkadiusz Gutka, który jesienią podczas audycji radiowej pytał konserwatora o działania jakie podejmuje w sprawie chylącej się ku upadkowi słodowni.

– Panie Konserwatorze, przecież tam były wydawane zalecenia pokontrolne, a tam nic się nie dzieje. Na oczach nas wszystkich budynek jest zarzynany a samorządów lwówecki nie dostał ani złotówki kary. – grzmiał na antenie radia Pan Gutka.

Daniel Gibski szybko zareagował tłumacząc, że to nie jest tak, że urzędnicy podlegli konserwatorowi nic nie robią i wskazał, że na Gminę nałożona została grzywna.

– Samorząd lwówecki dostaje dosyć duże kary. Trwa egzekucja nakazu, jeżeli już o to chodzi. – usłyszeliśmy wówczas od dolnośląskiego konserwatora zabytków.

– Procesów sądowych w tej sprawie jest dosyć sporo. Mam wrażenie, że one wszystkie są w toku dotyczące różnych aspektów tego obiektu i tego co się z nim właściwie nie dzieje, zamiast się dziać. Jeżeli chodzi o kary to tak. Ja z panią burmistrz rozmawiałem kilka razy. W przeszłości rozmawialiśmy, rozmawialiśmy ostatnio. Miałem wrażenie, że doszliśmy do pewnego konsensusu – dodawał na radiowej antenie Daniel Gibski, który podkreślał, iż zabezpieczenie obiektu, jego rewaloryzacja i uruchomienie jest jak najbardziej do zrobienia. W ocenie konserwatora wymówką nie może być doprowadzenie budynku do obecnego stanu technicznego.

L. Krokosz zastępca burmistrz Gminy i Miasta Lwówek Śląski w odpowiedzi na pytania redakcji Lwówecki.info przyznaje, iż Gmina nie wykonała zaleceń konserwatora. Jak twierdzi wiceburmistrz – „z uwagi na brak wystarczających środków finansowych przeznaczonych w budżecie”.

Na zadane jesienią ubiegłego roku pytanie o to, dlaczego Gmina nie zabezpieczyła budynku i jakie działania w tym temacie podejmuje burmistrz, L. Krokosz pisze:

„Budynek znajduje się pod stałym monitoringiem, wykonana została ekspertyza techniczna budynku, z której wynikało, że nie sposób jest wykonać zakres robót objętych nakazem konserwatorskim z przyczyn technicznych. W konsekwencji czego Gmina zleciła wykonanie pełnej dokumentacji projektowej zabezpieczenia budynku, na którą uzyskano pozwolenie konserwatorskie oraz pozwolenie na budowę. W miesiącu grudniu br. planuje się ogłoszenie postępowania na wykonanie w przeciągu kolejnych 2 lat zabezpieczenia budynku słodowni zgodnie z opracowaną dokumentacją projektową.”

Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w odpowiedzi na pytania redakcji Lwówecki.info przyznaje, iż toczy się obecnie postępowanie egzekucyjne wobec właściciela obiektu, czyli Gminy i Miasta Lwówek Śląski.

„W postępowaniu wydano środek egzekucyjny w postaci grzywny w celu przymuszenia na kwotę 50.000 zł. Gmina pismem z dnia 02.10.2023 roku zaskarżyła zarówno wydane postanowienie o nałożeniu grzywny jak i tytuł egzekucyjny.” – wyjaśnia Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

– Generalnie Pani Szczęsna od wszystkiego się odwołuje i wszystko kontestuje. Nie przyjmuje też do wiadomości, że w sprawach wartości dziedzictwa kulturowego czy zasad jego ochrony nie miała, nie ma i nigdy nie będzie mieć merytorycznych kompetencji. Potwierdzeniem tego wszystkiego są decyzje podjęte przez Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego czy wreszcie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. – mówi nam Pan Arkadiusz Gutka, który porusza jeszcze jedną niezwykle istotną kwestię dotyczącą prywatnych właścicieli posiadających obiekty zabytkowe.

– Zatrważające jest, że Gmina Lwówek Śląski, reprezentowana obecnie przez Burmistrz Mariolę Szczęsną, która tworząc Gminną Ewidencję Zabytków (GEZ) sprowadziła na wszystkich właścicieli zabytkowych nieruchomości w gminie dodatkowe wymagania, problemy i w konsekwencji ponoszenie dodatkowych kosztów podczas remontów nieruchomości, sama łamie te zasady niszcząc zabytek chroniony prawem, który doprowadziwszy wcześniej do ruiny i katastrofy budowlanej chce teraz wyburzyć, aby sprzedać atrakcyjny grunt w centrum historycznego miasta. Tego typu zachowanie to typowa patologia władzy, której wydaje się, że stoi ponad prawem i nie musi dbać o powierzony jej w zarząd majątek, nasz majątek.

Dziwi mnie również fakt, iż wszyscy przeciwnicy ratowania zabytkowej słodowni będącej częścią najstarszego browaru w Polsce, z którego przecież słynie Lwówek Śląski, zapominają o tym, kto doprowadził ten obiekt do ruiny. Przecież jest to nasze wspólne dziedzictwo i wspólna własność wszystkich mieszkańców i ostatecznie to Burmistrz Mariola Szczęsna ponosi odpowiedzialność za niszczenie tej własności, co wielokrotnie potwierdzała swoimi wypowiedziami w mediach. Wielokrotnie słyszeliśmy, że „obiekt do niczego się nie nadaje” czy że „powinien być zrównany z ziemią”.

Szczytem bezczelności władz Lwówka Śląskiego jest również twierdzenie, że we wnętrzach niszczejącej słodowni nie ma już żadnych zabytkowych urządzeń – zabytków techniki, które można było przecież wcześniej zabrać, jak nie dla gminy, to przynajmniej do Muzeum Piwowarstwa znajdującego się w lwóweckim browarze. Fotografie pokazujące te urządzenia wykonało nasze stowarzyszenie i były już wcześniej pokazywane. – wskazuje Pan Arkadiusz Gutka.

W ocenie Prezesa Stowarzyszenia Monitoring Zabytków wypowiedzianej na antenie radiowej to nie jest wina mieszkańców i to nie mieszkańcy powinni teraz ponosić konsekwencje a konkretne osoby.

– Miasto Lwówek Śląski, samorząd i osoby za to konkretnie odpowiedzialne powinny być ukarane, a nie że my teraz podatnicy będziemy finansować zabezpieczenie tego obiektu! – mówił jesienią ubiegłego roku Arkadiusz Gutka.

Tu podkreślić należy, iż burmistrz Szczęsna od kilku lat stara się nieskutecznie sprzedać doprowadzony do ruiny budynek. W ogłoszeniu o sprzedaży wskazuje, że obiekt jest usytuowany zaledwie 150 metrów od budynku urzędu. Przyznaje także, że jego stan jest tragiczny: „Strop dachu załamany, załamana więźba dachowa, okna zamurowane, schody uszkodzone”.

W ogłoszeniu o sprzedaży pojawia się także zapis: „Uwzględniając zły stan techniczny obiektu, konserwator zabytków zaopiniował pozytywnie przebudowę budynku byłej słodowni z uwzględnieniem rozbiórki trzech górnych kondygnacji.”

Redakcja Lwówecki.info zapytała Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, „czy DWKZ zaopiniował pozytywnie przebudowę budynku byłej słodowni z uwzględnieniem rozbiórki trzech górnych kondygnacji?”

Ku naszemu olbrzymiemu zdziwieniu inspektor ds. administracyjnych kar pieniężnych twierdzi, iż konserwator nie wydawał takiej opinii:

„DWKZ nie wydawał przedmiotowej sprawie opinii.” – pisze w odpowiedzi mgr Mateusz Adamczyk.

Budynek dawnej słodowni w Lwówku Śląskim bez wątpienia stanowi coraz większy problem i bez wątpienia z każdym dniem stwarza coraz większe zagrożenie dla mieszkańców i okolicznych nieruchomości. Doprowadzenie obiektu do obecnego stanu w żaden sposób nie powinno zwalniać władz miasta z odpowiedzialności zadbania o zabytek. W naszej ocenie konsekwencji działań burmistrza, a raczej braku odpowiednich działań nie powinni w tym wypadku ponosić mieszkańcy, którzy bezradnie patrzą jak obiekt popada w ruinę. Konsekwencje prawne i finansowe powinny zostać wyciągnięte wobec konkretnych osób.