W Polsce spada liczba wiernych. Coraz mniej ludzi uczęszcza do kościoła. Problem jest dostrzegalny też w szkołach. Spada liczba uczniów na lekcjach religii. Zdecydowane stanowisko w tej sprawie zajęli biskupi.

Od marca 1992 do czerwca 2022 odsetek osób dorosłych określających się, jako wierzący spadł z 94% do 84%, zaś praktykujących regularnie (raz w tygodniu lub częściej) z blisko 70% do niemal 42%, jednocześnie wzrósł odsetek niepraktykujących – z niespełna 9% do 19%. Wynika z badań przeprowadzonych przez CEBOS. Prof. Mirosława Grabowska dyrektorka CEBOS powołuje się tu na dwa raporty: „Zmiany religijności Polaków po pandemii” (czerwiec 2022) i „Polski pejzaż religijny – z dalekiego planu” (lipiec 2022).

Raporty te są bardzo obszerne i szczegółowo pokazują nastawienie Polek i Polaków do Kościoła. Spadek zaufania, utratę wiary widać nie tylko wśród osób dorosłych, ale także wśród dzieci i młodzieży.

Skandale pedofilskie i próby ich tuszowania, pieniądze, powiązania duchownych z politykami i regularne wypowiadanie się z ambony o polityce, ale także wpływ otoczenia, czy brak potrzeby duchowego wsparcia, utrata wiary to tylko niektóre z powodów, jakie wskazują osoby, które przestały chodzić do kościoła.

Prof. Grabowska zwraca także uwagę, że praktykowanie porzuca coraz więcej coraz młodszych ludzi. Wśród przyczyn rezygnacji z lekcji religii ankietowani podawali to, że szkolna edukacja religijna nie przynosi spodziewanych rezultatów, jest mało atrakcyjna oraz to, że „wielkomiejskie, wysoko wykształcone środowiska społeczne – a w takich obraca się znaczna część młodych ludzi – już są w znacznym stopniu zsekularyzowane”.

Odpowiadając na pytanie, dlaczego zrezygnowali z udziału w praktykach religijnych, uczniowie ostatnich klas szkół ponadpodstawowych wskazywali kilka powodów. Po pierwsze, zdecydowana większość niepraktykujących uczniów (78%) wcześniej chodziła do kościoła, a ci, którzy nigdy nie uczestniczyli w mszach i nabożeństwach, stanowią jedną piątą (22%). W skali całego społeczeństwa tylko 13% nigdy nie praktykowało. Ponadto obniża się przeciętny wiek rezygnacji z praktyk religijnych: w przypadku badanych uczniów to 14 lat, a w skali całego społeczeństwa w najmłodszej kategorii wiekowej (18–24 lata) – 16 lat. Zatem proces odchodzenia od Kościoła przyspiesza.

Z badań CEBOS wynika, iż krytycznie o Kościele wypowiadało się aż 40% uczniów.

„Gdyby do negatywnego postrzegania przez dorosłych Kościoła, jako instytucji (17%) dołączyć krytykę księży i wszystkie ich grzechy, to taka kategoria objęłaby 54% wypowiedzi i także znalazłaby się na pierwszym miejscu. Na drugim miejscu uczniowie wskazali brak wiary (33%). – dowiadujemy się z raportu CEBOS opublikowanego przez Katolicką Agencję Informacyjną.

Problem dostrzegają też hierarchowie Kościoła katolickiego, którzy „wobec pojawiających się w przestrzeni publicznej negatywnych postaw i opinii odnośnie do lekcji religii w szkole” wydali specjalne oświadczenie. W tym Komisja Wychowania Katolickiego podkreśla wagę katechetycznego i wychowawczego znaczenia szkolnego nauczania religii i wskazuje, że nauczanie religii katolickiej i innych wyznań wspiera wychowawczą rolę szkoły.

„Dzięki obecności lekcji religii w szkole możliwe jest integralne wychowanie człowieka: zarówno jego sfery intelektualnej, fizycznej oraz – co bardzo ważne – duchowej” – czytamy w oświadczeniu. „Nauka religii niesie ze sobą wartości ogólnoludzkie takie jak braterska solidarność i potrzeba sprawiedliwości, a nawiązując do treści ewangelicznych uczy miłości Boga i bliźniego, otwartości na drugiego człowieka, empatii i współpracy, a także kształtuje bardzo potrzebne postawy społeczne” – podaje oświadczenie.

Komisja zachęca uczniów do udziału w organizowanych zajęciach lekcji religii w szkole: „Skorzystajcie z tej szansy na lepsze poznanie Boga. Jeśli trzeba, podejmijcie wysiłek, aby pokonać pojawiające się trudności”. – czytamy w oświadczeniu Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski w sprawie lekcji religii w szkole.

„Laicyzacja wśród młodych przyśpieszyła. Przez toporne nauczanie religii. Analogiczny proces sprzeciwu wobec nachalnej indoktrynacji możemy zobaczyć przy próbie edukowania młodych ludzi z najnowszej historii na podstawie podręcznika Roszkowskiego.” – zwracają uwagę dziennikarze Onetu, którzy krytycznie odnoszą się do działań księży i wskazują niektóre z przyczyn odwracania się młodzieży od Kościoła.