Zespół Szkół Ekonomiczno – Technicznych w Rakowicach Wielkich obchodzi jubileusz 50- lecia powstania. Z tej okazji prezentujemy – w skrócie – historię placówki.

Zespół Szkół Ekonomiczno – Technicznych znajduje się w Rakowicach Wielkich na Dolnym Śląsku. Placówka położona jest na przedgórzu Karkonoszy w dolinie rzeki Bóbr. Kilkanaście kilometrów na północ rozciąga się Równina Bolesławiecka, a na południe Pogórze Gryfowskie. Takie położenie zapewnia atrakcyjność przyrodniczą oraz zróżnicowane ukształtowanie terenu. Jest to region rolniczo- turystyczny.

Po drugiej wojnie światowej sytuacja w rolnictwie na terenie Dolnego Śląska wymagała nie tylko zasiedlenia gospodarstw, zagospodarowania ziemi uprawnej, ale także przygotowania osób, które te grunty będą uprawiać. W całej Polsce zapotrzebowanie na kadry dla rolnictwa systematycznie wzrastało, a wiązało się to z powstawaniem gospodarstw państwowych (PGR – Państwowe Gospodarstwa Rolne), a z czasem Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych.
Lata sześćdziesiąte przyniosły zmiany w profilu kształcenia rolniczego. W okresie tym rozwinął się system kształcenia na poziomie zasadniczym, a szkoły te organizowano niemal przy każdej szkole podstawowej. Rynek pracy w tym zakresie był tak chłonny, że na kadry z przygotowaniem rolniczym istniało stale zapotrzebowanie.

Popyt na kadrę z wykształceniem średnim rolniczym był szczególnie widoczny w powiatach lwóweckim, lubańskim i zgorzeleckim. Aby zaspokoić te potrzeby, staraniem władz lokalnych, a przede wszystkim Bernarda Wawrzyniaka, Przewodniczącego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Lwówku Śląskim i decyzją władz wojewódzkich, postanowiono wybudować średnią szkołę rolniczą na terenie powiatu lwóweckiego.

Na podstawie Zarządzenia nr 78 Ministra Rolnictwa z dnia 25 marca 1972 roku, Uchwałą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu, powołano w Rakowicach Wielkich

Zespół Szkół Rolniczych, który tworzyły:

• 3-letnie Technikum Rolnicze,
• 3-letnie Technikum Hodowlane,
• Zasadnicza Szkoła Hodowlana,
• Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Upraw Polowych.

Pismo w sprawie powołania szkoły wpłynęło 25 listopada 1972 roku, a uchwała obowiązywała od 1 września 1972 roku.

Inwestorem generalnym został Inspektorat Budownictwa Rolniczego, a generalnym wykonawcą Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego w Lubaniu. W 1962 roku przystąpiono do budowy obiektu szkolnego. Po 10 latach w 1972 roku oddane zostały do użytku: budynek szkoły, dwa budynki internatowe i budynek warsztatów szkolnych. Dom mieszkalny dla nauczycieli oraz trzeci budynek internatu przekazano do użytku w 1973 roku. Od 2 października 1972 roku szkoła rozpoczęła pracę dydaktyczno – wychowawczą w warunkach lat siedemdziesiątych, charakteryzujących się ciągłym wzrostem zapotrzebowania na kadry dla rolnictwa.

W 1973 roku Departament Oświaty Rolniczej nadał szkole imię Kombatantów Ziemi Lwóweckiej. Z tej okazji odsłonięto tablicę pamiątkową. W uroczystości udział wzięła cała społeczność Zespołu Szkół, nauczyciele, władze lokalne oraz przedstawiciele władz wojewódzkich. Wtedy po raz pierwszy podkreślono wkład kombatantów w zagospodarowanie ziem lwóweckich.

Istotnym elementem procesu dydaktyczno – wychowawczego szkoły jest edukacja regionalna i przybliżanie uczniom historii oraz tradycji ich „małej ojczyzny”. Do kalendarza roku szkolnego na stałe weszły przedsięwzięcia związane z patronami Zespołu Szkół. Młodzież regularnie zaprasza na spotkania kombatantów oraz ludzi związanych z historią i tradycją Ziemi Lwóweckiej. Owo łączenie pokoleń odbywa się najczęściej z okazji rocznic majowych i święta odzyskania niepodległości. Organizowane są wtedy uroczyste apele, które uświetniają weterani wraz z Prezesami Kół Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych z pobliskich miejscowości: Lwówka Śląskiego, Mirska, Lubomierza, Gryfowa Śląskiego, Świeradowa-Zdroju oraz Jeleniej Góry. Czcigodni goście stawiają się na uroczystości ze swoimi sztandarami, w tym z najstarszym, bo ufundowanym w 1948 roku, sztandarem Związku Osadników Wojskowych w Lwówku Śląskim.

Po zakończeniu oficjalnych uroczystości, spotkania kontynuowane są w klasach, gdzie w nieco mniej uroczystej atmosferze kombatanci wspominają ważne i te już nieco zapomniane wydarzenia z historii Ziem Zachodnich. Ta część wydarzenia dostarcza najwięcej wzruszeń zarówno tym, którzy doświadczyli trudnej historii Polski, jak i tym, którzy mają szczęście żyć w wolnej i suwerennej ojczyźnie. Młodzież ma możliwość przekonania się, że kombatantów łączy jedno: miłość do kraju, niezależnie od tego na jakich frontach walczyli. Poza tym te szczególne lekcje patriotyzmu zmuszają wszystkich do zastanowienia się nad własnymi korzeniami. Należy zaznaczyć, że weterani walk, osadnicy, repatrianci, doceniają znaczenie więzi między młodym i starszym pokoleniem. Dostrzegają ponadto wagę upowszechniania problematyki patriotyczno – narodowej i kombatanckiej wśród młodzieży. Świadczą o tym choćby odznaki: Zasługi dla ZKRP i BWP przyznane dyrektorowi szkoły, zastępcy dyrektora, nauczycielowi historii, kapelmistrzowi szkolnej orkiestry dętej oraz liczne podziękowania składane na ręce kadry kierowniczej szkoły.

Pierwszy dyrektor Zespołu Szkół Rolniczych w Rakowicach Wielkich, Alojzy Pawicki postawił sobie za cel rozbudowę szkoły oraz stopniowe rozszerzanie oferty kształcenia. Infrastrukturą oraz bazą materialną szkoły zajmował się Jerzy Słowik, ówczesny kierownik Oddziału Oświaty Rolniczej we Wrocławiu.

W roku szkolnym 1972/1973 w Zespole Szkół Rolniczych funkcjonowały:

• 2 klasy Technikum Rolniczego 3-letniego,
• 2 klasy Technikum Hodowlanego 3-letniego,
• 1 klasa Zasadniczej Szkoły Hodowlanej,
• 1 klasa Zasadniczej Szkoły Mechanizacji Upraw Polowych.

W sumie szkoła liczyła 6 klas, w których uczyło się około 200 uczniów.

Jednocześnie wraz ze wzrostem liczby uczniów wzrastała liczba pracowników pedagogicznych oraz obsługi administracyjno-biurowej. W pierwszym roku pracy szkoły zatrudnionych było 26 pracowników pedagogicznych i 60 pracowników obsługi.

Następne lata przyniosły rozszerzenie działalności szkoły i stopniowy wzrost jej znaczenia. Wynikało to między innymi ze zmian organizacyjnych, spowodowanych przeprofilowaniem Zasadniczej Szkoły Rolniczej w Lwówku Śląskim, na szkołę wielozawodową oraz przeniesienia uczniów i kadry pedagogicznej tej szkoły do Zespołu Szkół Rolniczych w Rakowicach Wielkich. Tym samym liczba klas została powiększona o kolejne 2 oddziały.

Dalsze decyzje władz oświatowych doprowadziły do otwarcia w Zespole Szkół Rolniczych w Rakowicach Wielkich 5-letniego Technikum Rolniczego oraz 5-letniego Technikum Hodowlanego. Ponadto z Nowogrodźca przeniesiono Zawodowe Liceum Rolnicze, które stało się częścią rakowickiego Zespołu. Szkoła posiadała również dwie filie: Zasadniczą Szkołę Rolniczą i Średnie Studium Zawodowe w Bolesławcu i Biedrzychowicach.

W szczytowym okresie rozwoju szkoły Zespół Szkół Rolniczych liczył 29 oddziałów, z czego 23 w szkole macierzystej, a 6 w filiach. Oprócz kształcenia stacjonarnego od 1974 roku rozpoczęto organizację szkolenia zaocznego. Organizował je Michał Piasecki, zastępca dyrektora do spraw pedagogicznych.

W pierwszych latach kształcenia zaocznego do szkoły zgłosiło się bardzo wielu słuchaczy. Wynikało to z faktu, że na terenie dawnego województwa jeleniogórskiego nie było żadnej średniej szkoły rolniczej. Tak więc osoby zatrudnione między innymi w rolnictwie, służbach pomocniczych GS i gminach, zyskały możliwość uzupełnienia wykształcenia zawodowego. Kształcenie to prowadzono do 1989 roku w systemie 3-letniego Technikum Rolniczego oraz Technikum Mechanizacji Rolnictwa. Oprócz wspomnianych kierunków w okresie od 1978 do 1985 roku w systemie zaocznym prowadzono szkolenie w Policealnym Studium Ogrodniczym. Ze względu na wysokie zapotrzebowanie, decyzją władz administracyjnych, uruchomiono w 1976 roku zaoczne Policealne Studium Rolnicze oraz na wniosek Wojewódzkiego Biura Geodezji, zaoczne Policealne Studium Geodezyjne. Po dwukrotnym naborze i zaspokojeniu potrzeb kadrowych na terenie województwa jeleniogórskiego, studium przestało istnieć.

Od roku 1977 Zespół Szkół Rolniczych w Rakowicach Wielkich uzyskał status szkoły ćwiczeń – Studium Pedagogicznego Akademii Rolniczej we Wrocławiu, a w 1979 roku przyznano placówce uprawnienia do przeprowadzenia egzaminów eksternistycznych we wszystkich specjalizacjach rolniczych na poziomie zasadniczych szkół zawodowych, techników i szkół policealnych.

Wraz z początkiem roku szkolnego 1980/1981 następuje zmniejszenie rekrutacji do Zespołu Szkół Rolniczych w Rakowicach Wielkich, wynikające z rosnących trudności na rynku pracy. Sytuacja pogłębiła się w latach 1981/82 i 1982/83. Załamanie się rynku gospodarczego, zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie, zmuszało absolwentów do podejmowania pracy w innych gałęziach gospodarki. Nie brakowało natomiast miejsc pracy w mechanizacji rolnictwa. Dlatego też w latach 80. następuje kolejna zmiana profilów szkoły, a dominującą rolę zaczyna odgrywać właśnie ta profesja. Decyzją ówczesnych władz pozostawiono tylko jedną klasę 5-letniego Technikum Rolniczego, natomiast przywrócono Zasadniczą Szkołę Mechanizacji Rolnictwa w 3-letnim cyklu kształcenia. Zwiększono ponadto rekrutację do 3-letniego Technikum Mechanizacji Rolnictwa. Plan organizacji szkoły zakładał zmniejszenie liczby oddziałów do 15 stacjonarnych i 3 semestrów kształcenia zaocznego, w którym reaktywowano szkolenie policealne.

Stan kwalifikacji rolników stanowił jedną z ważniejszych barier przezwyciężania bezrobocia agrarnego oraz unowocześniania rolnictwa. Przeobrażenia polskiej wsi, rolnictwa, otwarcie gospodarki na wymianę zagraniczną, wymagało lepiej przygotowanych kadr oraz funkcjonowania pracowników agrarnych w demokratycznym społeczeństwie i w warunkach gospodarki wolnorynkowej. Zespół Szkół Rolniczych w Rakowicach Wielkich podjął się kolejnego wyzwania, jakim było przygotowanie zawodowe młodzieży w nowych warunkach społeczno-politycznych i rynkowych.

Na początku lat 90. rakowicka placówka kształciła młodzież w następujących szkołach:

• Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa 3-letnia,
• Zasadnicza Szkoła Samochodowa,
• Zasadnicza Szkoła Rolnicza,
• Zasadnicza Szkoła Mleczarska,
• Technikum Mechanizacji Rolnictwa 3-letnie,
• Technikum Mechanizacji Rolnictwa 5-letnie,
• Liceum Ekonomiczne.

We wszystkich typach szkół uczyło się ok. 450 osób.

Zmiana ustroju politycznego i gospodarczego wymusiła korekty w systemie szkolenia oraz spowodowała wzrost zapotrzebowania na nowe, wykwalifikowane kadry dla rolnictwa. Większość Państwowych Gospodarstw Rolnych i Spółdzielni Mleczarskich uległo rozwiązaniu. Powstała potężna luka w zatrudnieniu absolwentów większości profili rolniczych, zwłaszcza na poziomie wykształcenia zasadniczego. Decyzją Rady Pedagogicznej i Dyrekcji Szkoły postanowiono wygasić: Zasadniczą Szkołę Mleczarską, Zasadniczą Szkołę Rolniczą i 3-letnie Technikum Mechanizacji Rolnictwa. Ostateczne zlikwidowanie kształcenia w tych kierunkach nastąpiło w 1995 roku. W zamian utworzono: 5-letnie Technikum Mechanizacji Rolnictwa oraz 4-letnie Liceum Ekonomiczne. Bardzo korzystnym okazało się otwarcie w 1991 roku 3-letniej Zasadniczej Szkoły Samochodowej, która cieszyła się bardzo dużą popularnością. Niestety po upływie czterech lat, decyzją Wojewódzkiego Urzędu Zatrudnienia profil zamknięto, aby ponownie reaktywować go w 1999 roku.

W drugiej połowie lat 90. zostaje wprowadzona nowa klasyfikacja zawodów. Zawody rolnicze i gospodarki żywnościowej przygotowują absolwentów do pracy w zawodach określonych klasyfikacją zawodów i specjalnościach adekwatnych do potrzeb rynku pracy (Międzynarodowe Standardy Klasyfikacji Zawodów ISCO –1988). Kompetencje zawodowe zawarte w nowych programach nauczania uwzględniają potrzeby rolnictwa i wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Przede wszystkim jednak służą wyposażeniu młodzieży w kwalifikacje, umożliwiające łączenie pracy w gospodarstwie rolnym z pracą w zawodzie pozarolniczym, aktywność na rynku pracy, poszukiwanie alternatywnych źródeł dochodu, a także korzystanie z nowoczesnych technik komunikowania się.

Kierunki szkolenia funkcjonujące w szkole

• Technikum Rolnicze – o specjalności podstawy agrobiznesu, 5-letnie (wygasło w 2002 roku);
• Technikum Mechanizacji Rolnictwa – o specjalizacji diagnostyka pojazdów, 5-letnie (wygasło w 2004 roku);
• Liceum Ekonomiczne o specjalności rachunkowość i rynek rolny, 4-letnie (wygasło w 2002 roku);
• Liceum Agrobiznesu – o specjalności fachu z agrobiznesu, 5-letnie (wygasło w 2005 roku);
• Technikum Ekonomiczne – o specjalności technik ekonomista, 5-letnie (wygasło w 2005 roku);
• Zasadnicza Szkoła Mechanizacji Rolnictwa – o specjalności naprawa i użytkowanie pojazdów silnikowych (wygasła w 2001 roku);
• Zasadnicza Szkoła Samochodowa – o specjalności mechanik pojazdów samochodowych (wygasła w 2003 roku);
• Technikum Mechaniczne – o specjalności obsługa i naprawa pojazdów samochodowych (wygasło w 2005 roku).

W roku szkolnym 2001/2002 w związku z wprowadzeniem reformy oświaty (nie przeprowadzano rekrutacji), szkoła otwiera kierunki szkolenia dla młodzieży, która kontynuuje edukację w starym systemie oświatowym. Umożliwiło to uzupełnienie wykształcenia na poziomie szkoły średniej. Były to kierunki mechaniczne i rolnicze w systemie dziennym oraz dedykowane osobom pracującym.

W 2002 roku Zespół Szkół w Rakowicach Wielkich wzbogaca się o Liceum Ogólnokształcące (profil sportowo-językowy), Technikum Architektury Krajobrazu, Liceum Profilowane (rachunkowość i technika pracy biurowej) oraz Technikum Mechaniczne (technik mechanik pojazdów samochodowych). W roku szkolnym 2009/2010 klasa Liceum Ogólnokształcącego zmienia profil na wojskowy, natomiast w 2013 roku otworzono klasę o profilu strażacko – ratowniczym, a rok później klasę policyjną.

KADRA KIEROWNICZA

Kadra kierownicza Zespołu Szkół w Rakowicach Wielkich ulegała wielu zmianom. Pierwszym dyrektorem naczelnym był mgr inż. Alojzy Pawicki, a jego zastępcą mgr. Wacław Lesiak, który po roku pracy zrezygnował ze stanowiska, a jego miejsce zajął Michał Piasecki oraz powołany dodatkowo mgr inż Antoni Puk. Ten skład zmienił się w roku 1974, kiedy funkcję zastępcy dyrektora powierzono mgr. inż. Mieczysławowi Kocełuchowi. W 1975 roku mgr inż. Alojzy Pawicki został oddelegowany do pracy w administracji szkolnej jako Kierownik Oddziału Oświaty Rolniczej w Jeleniej Górze. Funkcję dyrektora naczelnego objął wtedy mgr inż Mieczysław Kocełuch, a zastępcami zostali mgr inż Antoni Puk i mgr Michał Piasecki. W 1977 roku ponownie funkcję dyrektora objął mgr inż Alojzy Pawicki, zaś na jego zastępców powołano mgr. inż. Mieczysława Kocełucha, mgr Józefinę Wrońską i mgr. inż Zbigniewa Drobczyńskiego, który objął opieką szkolenie zaoczne. Następna zmiana w składzie dyrekcji miała miejsce w roku 1980. Wtedy na dyrektora naczelnego powołano mgr. inż. Mieczysława Kocełucha, a na zastępców mgr. inż Zbigniewa Drobczyńskiego i mgr Irenę Muszkiewicz. Ze względu na chorobę dyrektora jego funkcję pełnił mgr inż. Zbigniew Drobczyński, a funkcję zastępcy przez trzy miesiące mgr inż. Jan Bujak. W roku 1981 mgr inż. Zbigniew Drobczyński został powołany na dyrektora naczelnego, a wicedyrektorami zostali mgr Irena Muszkiewicz i inż. Genowefa Tyszkiewicz. Ten skład dyrekcji pracował do roku 1988. Następnie na stanowisko dyrektora powołany został mgr inż. Włodzimierz Moch. mgr inż. Zbigniew Drobczyński został wicedyrektorem do spraw zawodowych, a mgr Irena Muszkiewicz wicedyrektorem do spraw pedagogicznych. Od 1 sierpnia 1991 roku dyrektorem naczelnym był mgr inż. Jan Czyczerski, dyrektorem do spraw pedagogicznych mgr inż. Mieczysław Kocełuch, sprawami szkolenia zawodowego zajmował się mgr inż. Tadeusz Wrzesiński, a od 1 września 1992 roku inż. Jakub Kuśnierczyk.

Ze względu na zmianę polityki państwa w zakresie gospodarki rolnej, na wniosek Rady Pedagogicznej Zespołu Szkół Rolniczych w 1998 roku dokonano zmiany nazwy szkoły. Powstał wtedy Zespół Szkół Ekonomiczno – Technicznych im. Kombatantów Ziemi Lwóweckiej.

Mgr inż. Jan Czyczerski został pierwszym dyrektorem Zespołu Szkół Ekonomiczno-Technicznych w Rakowicach Wielkich, pełnił tę funkcję do 2021 roku. Zastępcą do spraw pedagogicznych pozostał mgr inż. Mieczysław Kocełuch. Po przejściu na emeryturę mgr. inż. Mieczysława Kocełucha, funkcję zastępcy od 1993 roku objął mgr inż. Marek Łukasik. W 2021 roku następuje zmiana w kadrze kierowniczej szkoły. Naczelnym dyrektorem zostaje mgr inż. Marek Łukasik, zastępcą mgr Monika Citow, a od 1 stycznia 2022 roku drugim zastępcą zostaje mgr Mariola Wasilewska, a kierownikiem szkolenia praktycznego pozostaje inż. Jakub Kuśnierczyk.

Zmiany zachodziły także na stanowiskach średniej kadry kierowniczej. Pierwszym kierownikiem warsztatów szkolnych został Jan Bujak, kierownikiem internatu Władysław Haracz, kierownikiem administracyjno-gospodarczym Bronisław Mielec, a głównym księgowym Janina Pleszkun. W 1974 roku Władysław Haracz skoncentrował się na pracy jako nauczyciel historii, a funkcję kierownika internatu przejął Zbigniew Cembaluk – pełnił ją do 1977 roku, aby w tym samym roku przejąć zadania pedagoga szkolnego. Kierownikiem internatu został Włodzimierz Kaczmarek i pozostawał nim do roku 1979. Następnie kierownikiem internatu została Krystyna Karnauch – do 1981 roku. Zastąpił ją Adam Kamieński, a od 1982 do 1985 roku internatem kierowała Cecylia Wężykowska. Następnie kolejno: Jadwiga Kwasigroch, Grzegorz Dziugieł, Leonard Kurlej. Od 2015 roku kierownikiem internatu jest Bożena Wieczorek.

Funkcję kierownika warsztatów szkolnych do 1974 roku pełnił Jan Bujak, a następnie do 1978 roku Antoni Puk (w tym samym roku został powołany na stanowisko dyrektora Zespołu Szkół Rolniczych w Biedrzychowicach). Kierowanie warsztatami powierzono wtedy Mieczysławowi Karnauchowi. W roku 1980 funkcję kierownika warsztatów szkolnych przejął Stanisław Kociubiński, a po nim w 1983 roku Janusz Sobczak (Stanisław Kociubiński został zastępcą kierownika warsztatów). W 1985 roku kierownikiem warsztatów zostaje ponownie Stanisław Kociubiński i prowadzi je do 1988 roku. W tymże roku, nowym kierownikiem zostaje Zdzisław Zys i zajmuje się szkoleniem praktycznym, aż do zmiany dyrekcji w 1991 roku. Od tego roku szkoleniem praktycznym kieruje Jakub Kuśnierczyk, a kierownikiem warsztatów zostaje Ryszard Jędral.

BAZA DYDAKTYCZNA

Szkoła w Rakowicach Wielkich została zbudowana od podstaw i od początku była obiektem nowoczesnym i w pełni samowystarczalnym. W jej skład wchodziły:

• budynek szkoły z piętnastoma salami lekcyjnymi, biblioteką i salą gimnastyczną (z czasem zwiększono liczbę sal);
• warsztaty szkolne, przygotowane do ogólnej obsługi technicznej rolnictwa. Po wielu modernizacjach, stanowiły one trzon bazy szkolenia praktycznego. Działy szkoleniowe: spawalnia, tokarnia, kuźnia, obróbka ręczna i mechaniczna metali, itp., a także działy ściśle związane z kierunkiem szkolenia: metrologii, naprawy maszyn i pojazdów rolniczych, diagnostyki i elektrotechniki pojazdowej oraz Stacja Kontroli Pojazdów;
• internat (trzy bloki mieszkalne dla sześciuset wychowanków z niezbędnym zapleczem), kuchnia, stołówka, duża świetlica;
• zespół obiektów sportowych (boiska do gier zespołowych, bieżnia, rzutnie, siłownia i kort tenisowy);
• park maszyn (wszystkie maszyny i urządzenia są wykorzystywane w procesie dydaktycznym oraz w działalności gospodarczej);
• ziemia – szkoła posiada około 35 hektarów gruntów ornych, poletka doświadczalne i demonstracyjne, autodrom do nauki jazdy). Szkoła uprawia trzydzieści pięć hektarów pól, dwa hektary „warzywnika”, poletka doświadczalne i nowalijki w niewielkiej szklarni;
• tuczarnia;
• budynki mieszkalne dla pracowników (łącznie 58 mieszkań). Na fali przemian własnościowych lat 1993-1995 zostały one przekazane pod zarząd Gminy, a obecnie są własnością mieszkańców;
• kompleks techniczny (ciepłownia, wodociągi, oczyszczalnia ścieków).

Przykładowe pracownie lekcyjne z tamtego okresu.

-/opracowanie: ZSE-T Rakowice Wielkie/-