„Ojczyzna – kiedy myślę – słyszę jeszcze dźwięk kosy, gdy uderza o ścianę pszenicy”. – wspominał Jan Paweł II – „Oddaję hołd spracowanym rękom polskiego rolnika. Tym rękom, które z trudnej ciężkiej ziemi wydobywały chleb dla kraju, a w chwilach zagrożenia były gotowe tej ziemi strzec i bronić.” – mówił Ojciec Święty.
Święto rolników, ogrodników i sadowników
Tradycyjne Dożynki stanowią jedno z najbardziej charakterystycznych i barwnych świąt w polskim kalendarzu kulturowym. To święto rolników, ogrodników i sadowników, święto plonów i wspólnoty, które ma korzenie sięgające setek lat wstecz. Jego historię można śledzić aż do czasów starożytnych, kiedy to praktyki dziękczynienia za urodzaj ziemi i obchody plonów były obecne w życiu różnych społeczności.
Staropolska tradycja
W Polsce tradycja dożynek sięga średniowiecza. Było to szczególne święto, podczas którego rolnicy, ubrani w swoje najlepsze stroje, składali dary z pierwszych plonów na ołtarzu kościoła, a następnie uczestniczyli w uroczystych mszach dziękczynnych. Istotnym elementem dożynek od zawsze były wieńce. Wykonane z różnorodnych zbóż, kwiatów i owoców, stanowiły symbol urodzaju i bogactwa ziemi a praca nad ich stworzeniem była okazją do integracji wspólnoty, a także do wzbogacenia tradycji.
Podziękowanie za plony
W ciągu wieków tradycja dożynek podlegała ewolucji, dostosowując się do zmieniających się realiów społeczno-gospodarczych. Pomimo to, główne wartości i cele do dziś pozostały niezmienne. Dożynki nadal stanowią okazję do dziękczynienia za plony, docenienia ciężkiej pracy rolników oraz promowania współpracy między różnymi grupami społecznymi. Mają również przypominać nam wszystkim, że to dzięki ciężkiej pracy rolnika codziennie na nasze stoły trafia polski chleb.
Te wielowiekowe tradycje kultywowane są przez mieszkańców gminy Gryfów Śląski. Tu uroczystości dożynkowe zawsze miały podniosły charakter. Nie inaczej jest i w tym roku.
Żniwnioki
Tradycyjne Dożynki w różnych regionach naszego kraju mają różne nazwy i towarzyszą im nieco inne obrzędy; święto plonów, dożynki, wyżynki, obrzynki, wieńcowiny, czy żniwniok. Władze Gminy Gryfów Śląski już od paru lat korzystają z tego bogactwa i starają się zapoznać mieszkańców tradycjami różnych regionów naszego kraju. W ubiegłym roku w Proszówce świętowane były „Wieńcowiny”. W niedzielę, 10 września 2023 roku na boisku w Gryfowie Śląskim odbyły się „Żniwnioki” wywodzące się ze Opolszczyzny.
Gryfowskie Święto Plonów
Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą w kościele pw. Świętej Jadwigi Śląskiej w Gryfowie Śląskim, której przewodniczył ksiądz proboszcz Krzysztof Kurzeja. Tu wierni modlili się w intencji rolników i dziękowali za plony.
Po Mszy ulicami miasta ruszył barwny korowód, prowadzony przez ciągniki rolnicze i te już zabytkowe i te najnowsze oraz Starostów tegorocznych Dożynek, który jechali zaprzęgiem konnym, za którymi podążali włodarze Gminy Gryfów Śląski oraz delegacje poszczególnych sołectw, zaproszeni goście i mieszkańcy.
Powitanie gości
Przybyłych na tegoroczne Święto Plonów do Gryfowa Śląskiego powitali: Burmistrz Olgierd Poniźnik i Anna Michalkiewicz Dyrektor Miejsko Gminnego Ośrodka Kultury.
– W symbolicznym bochenku chleba mieści się trud rolniczej pracy, ale także trud pracy młynarzy, piekarzy oraz wszystkich ludzi, którzy pracują na rzecz rolnictwa. Dożynki to święto nie tylko rolników, ale wszystkich mieszkańców wsi naszej gminy. Dziś gryfowska wieś zmienia się dynamicznie i coraz mniej osób utrzymuje się z pracy na roli, natomiast coraz więcej mieszkańców dba o dobro wspólne, a nasze sołectwa pięknieją. – wskazywał Olgierd Poniźnik Burmistrz Gryfowa Śląskiego, który przedstawił także w skrócie rolnictwo na terenie gminy.
W strukturze gospodarstw rolnych gminy Gryfów Śląski jest najwięcej gospodarstw do 5 ha, bo jest ich aż 346, a tych od 5 do 15 hektarów jest 100. Natomiast tych dużych gospodarstw jest 41, w tym tylko dziesięć takich powyżej 50 hektarów. W strukturze użytków rolnych przeważają grunty orne, które stanowią 57,7%, łąki i pastwiska zajmują łącznie 35,8%.
Uroczystość swoją obecnością zaszczycili: Arkadiusz Sikora współprzewodniczący Rady Wojewódzkiej Nowej Lewicy, Poseł Robert Obaz (Lewica), Poseł Zofia Czernow (PO), Marek Obrębalski V-ce Przewodniczący Sejmiku Województwa Dolnośląskiego, nieobecnego Senatora Rafała Ślusarza reprezentowała szefowa jego biura Urszula Maga, Daniel Koko Starosta Lwówecki, Radni Rady Powiatu Lwóweckiego na czele z Przewodniczącą Małgorzatą Szczepańską, Radni Rady Gminy Gryfów Śląski z Wiceprzewodniczącym Arkadiuszem Cichoniem, Alina Sudoł- Kornalewicz Nadleśniczy Nadleśnictwa Lwówek Śląski, inspektor Jarosław Baran Komendant Powiatowy Policji w Lwówku Śląskim, podkom. Remigiusz Mirek Komendant Komisariatu Policji w Gryfowie Śląskim, Krzysztof Król Prezes Zarządu Powiatowego ZOSP, Kamila Zajączkowska Prezes Zarządu Gminnego ZOSP, Marek Makowski Kierownik ZDP Lwówek Śląski, Sołtysi sołectw Gminy Gryfów Śląski i dyrektorzy gminnych jednostek. Gości z Otmuchowa, gminy partnerskiej Gryfowa Śląskiego reprezentował Burmistrz Jan Woźniak a gości z miasta partnerskiego Raspenawy Jaromir Hanzel.
Najważniejsi w tym dniu byli jednak Gryfowianie, którzy przyszli, by podziękować rolnikom i wspólnie się bawić.
– Dziękuję raz jeszcze rolnikom za to, że z tak wielkim szacunkiem odnoszą się Państwo do rodzinnej ziemi i z oddaniem kultywują tradycje przodków. To wielka wartość oraz siła gryfowskiej wsi. Życzę Wam drodzy rolnicy, mieszkańcy i goście, aby nigdy nie zabrakło na Waszych stołach tego najważniejszego symbolu – chleba. Symbolu dostatku, sytości i obfitości. Szanujmy go i tych, dzięki którym go mamy. – podkreślał Burmistrz Olgierd Poniźnik.
Starostowie dożynek
Starostami tegorocznych dożynek byli Joanna i Tomasz Krawczyk i to oni przekazali na ręce Burmistrza i Wiceprzewodniczącego Rady chleb wypieczony z mąki z tegorocznych ziaren a później dzielili nim wśród przybyłych na wydarzenie gości.
Tomasz i Joanna Krawczyk pochodzą z sołectwa Wieża, gdzie prowadzą 170 hektarowe gospodarstwo o kierunku mlecznym i mięsnym. Państwo Krawczykowie posiadają 150 sztuk bydła, w tym 50 szt. krów mlecznych. Roczna produkcja mleka to 250 tysięcy litrów. Cechą charakterystyczną gospodarstwa jest rozbudowany i nowoczesny park maszynowy zakupiony przy wsparciu unijnym. W uprawie dominują zasiewy zbóż i rzepaku oraz roślin paszowych.
„Tomasz Krawczyk to rolnik z krwi i kości. Wychowany w rodzinie o rolniczych tradycjach. Od 2011 roku zasiada w Radzie Powiatowej Izby Rolniczej. Interesuje się nowoczesnym sprzętem rolniczym. W wolnym czasie, którego nie ma zbyt wiele lubi kino, wino i wycieczki z rodziną. Tomasz Krawczyk wiele zawdzięcza rodzicom Danucie i Stanisławowi Krawczykom, którzy wpoili mu szacunek do ciężkiej pracy na roli.
Joanna Krawczyk to wspaniała kobieta, która żadnej pracy się nie boi. Skończyła liceum o profilu ekonomiczno-administracyjnym. Poza muzyką, tańcem, ogrodnictwem, gotowaniem uwielbia majsterkować. Nawet wymieni koło gdy trzeba. Skarb nie kobieta! Jak muzyka to przede wszystkim radosne rytmy latino. Nie bez kozery Asia uczęszczała przez 5 lat na zumbę. Jak kuchnia, to głównie włoskie smaki.” – przedstawiła Starostę i Starościnę Anna Michalkiewicz Dyrektor MGOK-u w Gryfowie Śląskim.
Zasłużeni dla rolnictwa i gryfowskiej wsi
Żniwnioki stały się okazją do uhonorowania gryfowskich rolników, ludzi związanych z ziemią, a także osób promujących gminę i upowszechniających kulturę.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Pan Robert Telus przyznał niżej wymienionym osobom Odznakę Honorową „Zasłużony dla Rolnictwa”.
Pani Joannie Krawczyk, która wraz z mężem Tomaszem prowadzi wielotowarowe gospodarstwo rolne o powierzchni 170 ha w Wieży. Główny kierunek to produkcja zwierzęca- hodowla krów mlecznych. Ich gospodarstwo należy do wzorcowych w powiecie lwóweckim.
Panu Piotrowi Sawickiemu, który wspólnie z żoną Magdaleną prowadzi 29 ha gospodarstwo rolne w Rząsinach specjalizujące się w hodowli krów mlecznych i produkcji mleka surowego. To jedno z nielicznych w powiecie lwóweckim gospodarstw produkujących bardzo wysokiej jakości mleko.
Pani Katarzynie Stec, która wspólnie z mężem Mirosławem od blisko 20 lat prowadzi 200 ha gospodarstwo rolne w Młyńsku. Główny kierunek to produkcja roślinna- zboża, rzepak, kukurydza, groch. Pani Katarzyna interesuje się sportem i zdrowym trybem życia. Dwukrotnie brała udział w Letnim Biegu Jakuszyckim na 50 kilometrów.
Dożynki to Święto Plonów z pól, sadów i ogrodów, to dziękczynienie za ukończenie żniw, prac polowych, a także za zbiór owoców i warzyw. Stąd też Odznakę Honorową „Zasłużony dla Rolnictwa„ Minister Rolnictwa i Rozwoju wsi przyznał zasłużonym i aktywnym działaczom Rodzinnych Ogrodów Działkowych w Gryfowie Śląskim:
Panom Czesławowi Głos oraz Adamowi Pietruszewskiemu z ROD „Sielanka” oraz Panom Zbigniewowi Hawrylewiczowi i Romanowi Krzemińskiemu z ROD „Na Horyzoncie”.
„Dzięki tym Panom – założycielom i aktywnym działaczom Rodzinne Ogrody Działkowe w Gryfowie Śląskim istnieją i znakomicie spełniają swoją podstawową wypoczynkowo-rekreacyjno- ekologiczną rolę w naszym społeczeństwie.” – wskazywał w uzasadnieniu zasług działaczy Jerzy Andrzejczak Sekretarz Gminy Gryfów Śląski.
W rolnictwie ważną dziedziną jest łowiectwo, myślistwo. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi przyznał Odznakę Honorową „Zasłużony dla Rolnictwa” Panu Mirosławowi Szuniewiczowi, który w Kole Łowieckim Hubert w Gryfowie Śląskim pełni funkcję strażnika łowieckiego oraz gospodarza łowiska.
Osobami współpracującymi z rolnikami i na co dzień pomagającymi rozwiązywać ich problemy są Panie Elżbieta Cichuta i Katarzyna Sieradzka – wieloletnie pracownice Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Lwówku Śląskim z siedzibą w Uboczu. Panie otrzymały Odznakę Honorową „Zasłużony dla Rolnictwa” za obsługę rolników z powiatu lwóweckiego w zakresie realizacji Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Pomocy Krajowej dla Rolników.
Odznaczenia dla wszystkich zasłużonych wręczali posłowie: Zofia Czernow i Robert Obaz oraz Burmistrz Olgierd Poniźnik.
Na wniosek Burmistrza Gminy i Miasta Gryfów Śląski Marszałek Województwa Dolnośląskiego Pan Cezary Przybylski przyznał nagrodę za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechnienia kultury i ochrony dziedzictwa kulturalnego Pani Teresie Cierlik z Rząsin.
„Pani Teresa Cierlik to zasłużona osoba w dziale utrwalania niematerialnego dziedzictwa kulturalnego na terenie województwa dolnośląskiego. Od wielu lat pozostaje niekwestionowanym liderem społeczności lokalnych, aktywizując w dziale ochrony tradycji zarówno osoby starsze jak i młodzież. Jest współautorką wielu sukcesów artystów wiejskich na forum regionalnym, ogólnopolskim, a także międzynarodowym. Stanowi wzór animatora kultury, który z godną podziwu determinacja organizuje działania na rzecz dolnośląskiej społeczności.” – uzasadniał Burmistrz Olgierd Poniźnik.
Nagrodę wręczył V-ce Przewodniczący Sejmiku Województwa Dolnośląskiego Pan Marek Obrębalski.
Ponadto Burmistrz Gminy i Miasta Gryfów Śląski w uznaniu podjętych różnorodnych działań wspaniale promujących Gminę Gryfów Śląski wyróżnił:
Panią Renatę Drabowicz – twórczynię firmy „Lawenda na Uboczu”, urokliwego miejsca na wypoczynek z pięknymi widokami, aromatycznymi zapachami i pysznymi słodkościami z dużą nutą lawendy. Olejki, ciasteczka, woreczki zapachowe, dodatki do kosmetyków działają relaksacyjnie i zmniejszają niepokój.
Panią Barbarę Pasiak – wytwarzającą w swojej cukierniczej pracowni „Słodkości u Basi” w Wieży, cieszące się wielkim uznaniem wśród mieszkańców i gości słodkie wyroby. Szczególnym hitem są wyroby z piernika od malutkich pierniczków po wielkie konstrukcje, na przykład kombajn, czy Ratusz w Gryfowie Śląskim. Słyną one w całym rejonie i województwie z wspaniałego kunsztu i smaku.
Państwu Justynie i Szymonowi Kownackim – twórcom atrakcji turystycznej „Alpaki z Proszówki”, którzy w swoim gospodarstwie prowadza zajęcia alpakoterapi wspomagającej rehabilitację ruchową i umysłową osób niepełnosprawnych.
Podczas oficjalnych wystąpień goście składali rolnikom najserdeczniejsze życzenia.
– Drodzy rolnicy, dziękując za trud pracy, za wielki szacunek do ziemi, za kultywowanie pięknej tradycji, za piękne bochny chleba, które dzisiaj zostały przyniesione. Te bochny chleba są nie tylko wyrazem ciężkiej pracy, ale są także symbolem wspólnoty, miłości. Również pozdrawiam działkowców, pszczelarzy, sadowników, ogrodników i wszystkich ludzi, którzy pracują na rzecz rolnictwa. – wskazywała Poseł Zofia Czernow
– Drodzy rolnicy, samorządowcy, parlamentarzyści. Dzisiaj taki dzień, że świętujemy, bo warto dziękować za to, że mamy co jeść. Za zapachem ciepłego chleba kryje się ogromna praca, za co wam też serdecznie dziękujemy z całego serca. – mówił Poseł Robert Obaz, który również złożył wszystkim rolnikom najserdeczniejsze życzenia.
– Wiem, że rolnicy borykają się z wieloma problemami o czym należy pamiętać. Samorząd Województwa Dolnośląskiego z wielką troską obejmuje także rolników, wielokrotnie podejmujemy liczne projekty służące modernizacji rolnictwa, doposażenia rolnictwa w nowoczesny sprzęt, tak by rolnictwo było naprawdę nowoczesną częścią dolnośląskiej gospodarki. – zauważał Marek Obrębalski Wiceprzewodniczący Sejmiku
– Składam Państwu wyrazy najgłębszego szacunku i uznania za ogromny trud, który ponosicie aby nikomu nie zabrakło chleba naszego powszedniego! To dzięki Wam drodzy Rolnicy, polski chleb, nasz chleb, jest wyjątkowy i najlepszy na świecie! Dziękuję za wszystkie plony Waszego trudu! Proszę o przyjęcie najlepszych życzeń, zdrowia, wszelkiej pomyślności, wszechobecnego szacunku i wszelkiego dobra! – życzył Senator Rafał Ślusarz w liście odczytanym prze szefową biura Urszulę Magę.
– Dożynki są takim momentem, kiedy ludzie tacy jak ja, czyli całkowici laicy jeśli chodzi o rolnictwo, zastanawiają się kto stoi za tym chlebem, który stoi na stole w kuchni, miodem, warzywami i owocami. To muszą być wyjątkowo charakterni ludzie, im się przychodzi mierzyć z kontekstem bardzo często, na który nie mają wpływu; wojna, konsekwencje globalnego ocieplenia, czy nieokiełznana przyroda. Pozostaje tylko powiedzieć, że jesteście bardzo ważną częścią naszego życia społecznego, bardzo dziękuję. – podkreślała Małgorzata Szczepańska Przewodnicząca Rady Powiatu Lwóweckiego.
– Szanowni Państwo, starostowie dożynek, dostojni goście, przede wszystkim nasi kochani rolnicy, mieszkańcy gminy Gryfów Śląski. Dzisiaj jesteśmy w tym miejscu, żeby świętować i pielęgnować naszą piękną tradycję – Dożynki. Święto, które jest świętem rolników, którzy wykonali ciężką, mozolną pracę. Ich determinacja i zaangażowanie powoduje, że chcą przygotować ziemię do jak najwspanialszych plonów. Plonów, tak naprawdę dla nas. Dlatego życzmy im przede wszystkim dużo zdrowia, ale także żeby omijały ich troski, problemy, zwłaszcza te problemy, na które polski rolnik nie ma żadnego wpływu, bo z resztą polski rolnik sobie poradzi. – wskazywał Daniel Koko Starosta Lwówecki.
Dary Lasu w Lwówku Śląskim
Święto w Gryfowie Śląskim do promocji działalności wykorzystali także leśnicy Nadleśnictwa Lwówek Śląski, którzy m.in. zachęcali do przyjazdu za dwa tygodnie do Lwówka Śląskiego i uczestnictwa w jubileuszowym XXV Dolnośląskim Festiwalu Dary Lasu, który odbędzie się w dniach 22- 23 września br. w lwóweckim parku miejskim.
Folklor i historia
Nieodzownym elementem dożynek są stoiska sołectw, z domowym jedzeniem, czy wypiekami. Tych nie zabrakło także w Gryfowie Śląskim. Oprócz Rad Sołeckich wystawiało się także Towarzystwo Miłośników Gryfowa i Nadleśnictwo Świeradów- Zdrój oraz Stowarzyszanie na rzecz osób niepełnosprawnych “Mocni”.
Muzyczna scena
Historia, tradycja i podziękowania dla rolników to ta część bardziej oficjalna. Natomiast druga część każdych dożynek, to wspólna biesiada i wspaniała zabawa, której w i w Gryfowie Śląskim nie zabrakło. Oprócz występów kapel: Sołtysowe Gryfinki, Gryfowska Kapela Podwórkowa, Rząsinianki i Rozmarynek, na muzycznej scenie mogliśmy podziwiać Atomówki z Ubocza oraz występ Estrady Lubańskiej.
Najlepszy zespół – Zespół Szkół w Gryfowie Śląskim
Nauka młodego pokolenia to nie tylko lekcje w szkole i zakuwanie z książek, dobrze wiedzą o tym nauczyciele i uczniowie ZSOiZ w Gryfowie Śląskim, którzy wzięli aktywny udział w Święcie Plonów wykorzystując wydarzenie do promocji szkoły, w myśl starej maksymy: “przez żołądek do serca”.
Turniej dożynkowy
Sporo dobrej zabawy dostarczył turniej Radni kontra Sołtysi. Jego uczestnicy zbierali ziemniaki, rysowali podobizny lokalnych włodarzy, ścigali się z kapustą na szpadlu oraz w jedzeniu arbuza, rzucali wiązką słomy na odległość i beretem na odległość, a także kalarepą do kosza oraz napełniali wiadro wodą za pomocą gąbki.
Czyste Powietrze w Gryfowie Śląskim
Niedzielne wydarzenie było okazją do promocji przez Pana Krzysztofa Rozenbajgera z Urzędu Gminy i Miasta w Gryfowie Śląskim programu „Czyste Powietrze”, czyli w skrócie tego, jak uzyskać dotację na wymianę starych kopciuchów.
Andrzej Cierniewski z zespołem
Gwiazdą niedzielnego wieczoru był Andrzej Cierniewski z zespołem. Dożynki zakończyły się późno w nocy zabawą pod chmurką, którą prowadził DJ Swastek.
Podziękowania
Burmistrz Olgierd Poniźnik podczas wystąpienia przekazał serdeczne podziękowania sponsorom tegorocznych dożynek, w tym sponsorowi strategicznemu konsorcjum firm Eko- Mel i Jadar. Podziękował również gospodarzom terenu Państwu Matusewiczom.
Słowa uznania za zaangażowanie w organizację tegorocznych dożynek, Burmistrz skierował do pracowników Urzędu Miasta i Gminy, Sołtysów, pracowników MGOK na czele z Anną Michalkiewicz, załogi Żłobka Miejskiego, załogi ZBGKiM, pracowników Biblioteki oraz SP2 i wszystkich wolontariuszy.
– Dziękuję bardzo za zabezpieczenie tegorocznych dożynek, policjantom z naszego Komisariatu, strażnikom Straży Miejskiej, a także strażakom ochotnikom z OSP Gryfów Śląski, a także z Ubocza i Wolbromowa. – dziękował Pan Olgierd Poniźnik.
