Ceny napojów oraz wszystkich produktów, które są sprzedawane w plastikowych lub szklanych opakowaniach pójdą w górę. Do uzgodnień i konsultacji publicznych trafił właśnie projekt ustawy, dotyczącej wprowadzenia systemu kaucyjnego dla opakowań plastikowych jednorazowego użytku o pojemności do 3 l oraz wielokrotnych opakowań szklanych do 1,5 l. Po jego wejściu w życie do ceny napojów automatycznie doliczana będzie kaucja.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach. Proponowane w nim zmiany wynikają z konieczności dostosowania systemu prawnego w naszym kraju do wymogów dyrektyw unijnych. Te zakładają obowiązek zapewnienia selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 l wraz z ich zakrętkami i wieczkami na poziomie 77% w 2025 r. oraz 90% w 2029 r.

W celu zapewnienia wskazanych powyżej poziomów selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań nowe rozwiązania przewidują wprowadzenie w Polsce systemu kaucyjnego obejmującego opakowania napojów z tworzyw sztucznych.

W projekcie nowelizacji ustawy zaproponowano także objęcie systemem kaucyjnym opakowań szklanych na napoje wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5l.

Kaucja bez paragonu

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu przez system kaucyjny należy rozumieć system, w którym przy sprzedaży napojów w opakowaniach pobierana jest opłata, która jest zwracana w momencie zwrotu opakowań lub odpadów opakowaniowych bez konieczności okazania paragonu potwierdzającego wcześniejsze uiszczenie kaucji. Nieodebrana przez konsumentów kaucja trafi do wprowadzających napoje w opakowaniach i będzie mogła zostać przeznaczona przez nich na sfinansowanie systemu.

Nowe rozwiązania prawne mają umożliwić wdrożenie utworzenia dwóch lub więcej systemów kaucyjnych.

„Projektowane przepisy zobowiązują każdą jednostkę handlu detalicznego o powierzchni handlowej powyżej 100 m2 do odbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań objętych systemem kaucyjnym oraz do zwrotu kaucji. Jednostki tego rodzaju posiadają na tyle duże powierzchnie, aby umożliwić magazynowanie zebranych opakowań bez uciążliwości. Mniejsze jednostki handlowe mogą odbierać te opakowania i zarazem zwracać kaucję na zasadzie dobrowolności. Wszystkie jednostki handlowe będą natomiast obowiązane do pobierania kaucji.” – czytamy w skierowanym do konsultacji projekcie.

czytaj: Automaty na butelki w sklepach

Dodatkowo każdy przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlową zostanie zobowiązany do zawarcia umowy z podmiotem reprezentującym, która określi, w zależności od zaangażowania danej jednostki handlowej w system kaucyjny, m.in. zasady rozliczania kaucji oraz zasady odbierania i przekazywania opakowań i odpadów opakowaniowych. Jednostki handlowe zostaną także obowiązane do prowadzenia ewidencji obejmującej:

a) liczbę nabytych i sprzedanych napojów w opakowaniach, objętych systemem kaucyjnym,
b) liczbę zwróconych przez konsumentów opakowań i odpadów opakowaniowych,
c) wysokość pobranych, zwróconych i niezwróconych kaucji.

W Polsce w 2015 roku w gospodarstwach domowych wytworzono 10.863,5 tys. ton odpadów, z czego ok. 77% odebrano jako odpady zmieszane. Ogromna ich część (ok. 44%) trafiła na składowiska. Jedynie 26% odpadów komunalnych zostało poddanych recyklingowi. Zgodnie z danymi GDOŚ za 2015 r. w odpadach surowcowych odebranych z gospodarstw domowych, blisko 85% stanowią odpady opakowaniowe. Zatem pozostaje zasadne zastanowienie się czy rozwiązaniem na poprawę efektywności środowiskowej funkcjonowania systemu gospodarowania opakowaniami nie jest wprowadzenie obowiązkowego systemu kaucyjnego.

Utworzenie systemu kaucyjnego ma wspomóc osiągnięcie celu selektywnego zbierania oraz recyklingu opakowań napojów wykonanych z tworzyw sztucznych, a także ułatwi wielokrotne użycie opakowań szklanych. W założeniu projektodawcy system kaucyjny ma się stać bodźcem finansowym dla konsumentów, który spowoduje, że zamiast wyrzucania butelek po napojach objętych tych systemem, będą je oddawali do jednostek handlu detalicznego w celu odzyskania uiszczonej wcześniej kaucji.

Warto także dodać, iż w projekcie pojawił się zapis, iż przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego o powierzchni handlowej powyżej 2000 m2 będzie obowiązany prowadzić na własny koszt, z wyłączeniem opakowań objętych systemem kaucyjnym, selektywne zbieranie odpadów opakowaniowych po produktach w opakowaniach, które znajdują się w ofercie handlowej tej jednostki, według rodzajów opakowań, z których powstały odpady.

Zgodnie z projektem ustawy wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. Na dostosowanie się do nowych wymogów przedsiębiorcy będą mieli zaledwie dwa lata.