Zasady zatrudniania oraz wynikające ze stosunku pracy uprawnienia oraz obowiązki pracodawcy i pracownika legitymującego się umiarkowanym lub znacznym orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności reguluje Kodeks pracy, a także ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Czas pracy pracownika z niepełnosprawnościami
Do jednych z najważniejszych uprawień pracownika z niepełnosprawnościami zaliczyć należy szczególne rozwiązania w zakresie czasu pracy. Osoba legitymująca się orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności może pracować 8 godzin na dobę, a tygodniowy wymiar jej czasu pracy może wynosić 40 godzin. W przypadku osób, które posiadają umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności, pracodawca jest zobligowany do stosowania skróconej normy czasu pracy, czyli 7 godzin na dobę oraz 35 godzin w tygodniu. Co ważne, normy te są sztywne i inaczej niż w przypadku pozostałych pracowników norma tygodniowa nie jest określana jako norma średniotygodniowa liczona jako przeciętna norma w danym okresie rozliczeniowym.
Skrócony wymiar czasu pracy pracodawca stosuje w przypadku dostarczenia mu przez pracownika niepełnosprawnego zaświadczenia od lekarza ze wskazaniami o stosowaniu takiego rozwiązania. W każdym z powyższych rozwiązań powinien także prowadzić grafik pracy. Warto pamiętać, że pracownik niepełnosprawny mimo skróconej normy czasu pracy posiada uprawnienie do wynagrodzenia go jak za pełen etat. Taka osoba nie może być ponadto zatrudniana w nadgodzinach oraz w porze nocnej.
Przerwy w pracy
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, za pracę ponad 6 godzin dziennie pracownik nabywa prawo do 15 minut przerwy, która jest wliczana do czasu pracy. Osoba z niepełnosprawnościami zyskuje dodatkowo kolejne 15 minut przerwy, także wliczane do czasu pracy, które powinno być przez niego przeznaczone na wypoczynek lub gimnastykę.
Wypoczynek i uprawnienia urlopowe osoby niepełnosprawnej
Zatrudniając nowego pracownika jednym z elementów koniecznych, jest ustalenie, ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi? Ta kwestia jest szczególnie ważna w przypadku ustalania jego wymiaru dla pracownika niepełnosprawnego.
Poza ustawowymi 20 lub 26 dniami płatnego urlopu wypoczynkowego (zależnymi od stażu pracy), osobie posiadającej znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności przysługuje dodatkowo 10 dni roboczych urlopu na każdy rok kalendarzowy. Co ważne, taki pracownik uzyskuje te uprawnienie po okresie jednego roku pracy liczonego od wydania orzeczenia stwierdzającego ww. stopień niepełnosprawności. W przypadku gdy pracownikowi należy się więcej niż 26 dni urlopu lub uzyskał prawo do wyższej normy urlopu na podstawie innych przepisów, okresów urlopów nie sumuje się. W takim przypadku do ustalania prawa do urlopu stosuje się przepisy o urlopie z tytułu niepełnosprawności.
Zwolnienie od świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia
Osoba o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności posiada dodatkowo prawo do zwolnienia od świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Taka sytuacja ma miejsce w dwóch przypadkach i zalicza się do niej:
- konieczność wykonania badań specjalistycznych, poddanie się niezbędnym zabiegom leczniczym,
- konieczność zaopatrzenia ortopedycznego a także jego naprawy.
Uprawnienie to jest skuteczne w przypadku, gdy wykonanie powyższych czynności nie jest możliwe poza godzinami pracy. Warto także pamiętać, że pracownik legitymujący się umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności ma prawo maksymalnie raz w roku kalendarzowym do 21 dni wolnych od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym.
Zatrudnienie pracownika niepełnosprawnego wiąże się także z innymi obowiązkami. Każdy przedsiębiorca, który nie prowadzi działalności na zasadach zakładu pracy chronionej, jest zobligowany do zapewnienia takiej osobie odpowiednich warunków wykonywania pracy oraz przestrzegania rygorystycznych zasad BHP w tym zakresie. Pracodawca musi także pamiętać o przestrzeganiu podstawowej zasady prawa pracy, a mianowicie o zakazie dyskryminacji także z tytułu niepełnosprawności.
