Młodzież w maseczkach na twarzach z własnoręcznie wykonanymi transparentami wyszła na ulice Lwówka Śląskiego. Uczniowie ZSOiZ rozdawali mieszkańcom ulotki informujące o przyczynach i skutkach smogu.

Miasta z najgorszą, jakością powietrza w Polsce

Lwówek Śląski jest w czołówce polskich miasta z najgorszą, jakością powietrza. Według ostatniego rankingu opublikowanego przez Polski Alarm Smogowy, wśród miejscowości z największą liczbą dni smogowych w 2023 roku, miasto uplasowało się na piątym miejscu, tuż za Żywcem, Nowym Targiem, Suchą Beskidzką i Nową Rudą.

Ranking wydatków na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu

W grudniu 2022 roku na stronach Wspólnoty opublikowano ekspercki ranking wydatków na ochronę powietrza i klimatu. Autorzy rankingu wzięli pod uwagę wszystkie wydatki w rozdziale budżetowym 90005 poniesione w latach 2018–2021, podzielone przez liczbę mieszkańców. W kategorii miast powiatowych na pierwszym miejscu znalazł się Lubartów (woj. lubelskie), który wydatkował 1.320,407 zł na mieszkańca. Na 69 miejscu sklasyfikowany został Lubań – 104,706 zł/ mieszkańca. Na 79 pozycji był Bolesławiec – 89,677 zł/ mieszkańca. Lwówek Śląski w tym zestawieniu był dopiero 165 pozycji z wydatkami rzędu zaledwie 14,336 zł/ mieszkańca.

W 107 milionowym budżecie na 2025 rok miasto na ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu zaplanowało wydatki w kwocie 1,7 mln zł, w tym na realizację zadania pn.: „Program priorytetowy Ciepłe mieszkanie”, kwotę 1,6 mln zł. Środki na ten cel mają pochodzić z WFOŚiGW.

Zaostrzenie norm jakości powietrza

15 października 2024 r. Rada Europy przyjęła nowe, bardziej wymagające normy jakości powietrza, które zaczną obowiązywać od 2030 roku. Polacy mają, więc niespełna 5 lat na wymianę ok. miliona “kopciuchów”. W samym Lwówku Śląskim tych starych pieców jest zapewne jeszcze sporo do wymiany. Te kopcą w prywatnych domach, ale także w gminnych jednostkach.

Jakość powietrza w Lwówku Śląskim

Jakość powietrza w Lwówku Śląskim można sprawdzić w czasie rzeczywistym za pomocą mapy Airly. Według danych z tych czujników, mimo, że tegoroczna zima była wyjątkowo łagodna zdarzały się dni, w których normy pyłów PM 2,5 przekraczały 1100% a pyłów PM10 zbliżały się do 500%!

Lwówecki „Ogólniak” stawia na edukację antysmogową

O tym, jak ważna jest edukacja w zakresie ochrony powietrza i klimatu dobrze wiedzą w Zespole Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Lwówku Śląskim. W 2022 roku placówka przystąpiła do projektu „Edukacyjna Sieć Antysmogowa”. Dzięki temu uczniowie uczestniczą w ciekawych zajęciach edukacji ekologicznej na lekcjach chemii i biologii, poznając przyczyny powstawania smogu, jego skutki oraz uczą się o tym, jak zapobiegać smogowi. Zajęcia te wzbogacają ofertę edukacyjną szkoły.

Ponadto w ramach tego projektu ESA na budynku ZSOiZ w Lwówku Śląskim zainstalowany został czujnik smogu, który w czasie rzeczywistym pokazuje jakość powietrza w mieście. Młodzież każdego ranka w drodze do szkoły może śledzić stan zanieczyszczeń.

Akcja informacyjno- edukacyjna: „Zima odchodzi – smog zostaje”

Tuż przed pierwszym dniem wiosny, we wtorek 18 marca 2025 roku w Lwówku Śląskim odbył się antysmogowy happening. Organizatorami akcji informacyjno- edukacyjnej była młodzież, nauczyciele i dyrekcja Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Lwówku Śląskim i Powiatowy Ośrodek Rozwoju Edukacji, przy wsparciu Starostwa Powiatowego w Lwówku Śląskim, Dolnośląskiego Alarmu Smogowego oraz redakcji Lwówecki.info.

– ZSOiZ jest aktywnym uczestnikiem Edukacyjnej Sieci Antysmogowej, angażując się na rzecz rzecz poprawy jakości powietrza, edukując młodzież i wspiera wszelką aktywność proekologiczną. Dzięki zamontowanym czujnikom monitorującym jakość powietrza możliwe jest informowanie społeczności na temat stanu atmosfery. Edukacja proekologiczna stanowi więc dla tej szkoły kluczowy element działalności, a happening „Czyste Powietrze” był kolejnym krokiem w promowaniu świadomości ekologicznej. – podkreśla Paweł Piecyk Dyrektor PORE w Lwówku Śląskim.

Konkurs na plakat

W ramach wydarzenia uczniowie wzięli udział w konkursie na plakat, transparent dotyczący problematyki jakości powietrza. Nagrody w rozstrzygniętym w poniedziałek konkursie ufundował Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Starosta Lwówecki.

Dolnośląski Alarm Smogowy

Kolejnym niezwykle istotnym elementem akcji był wykład na temat smogu, przyczyn jego powstawiania oraz krótko i długo falowych skutków oddychania fatalną jakością powietrza. Wykład ten przygotował i przeprowadził Mariusz Szykasiuk z Dolnośląskiego Alarmu Smogowego.

Odbywające się w hali sportowej „ogólniaka” wydarzenie, swoją obecnością zaszczycili: Pani Małgorzata Szczepańska Starosta Lwówecki, Magdalena Strzelecka z-ca Naczelnika Wydziału Organizacyjnego i Oświaty Starostwa Powiatowego w Lwówku Śląskim, Paweł Piecyk Dyrektor PORE w Lwówku Śląskim oraz Andrzej Bielak Dyrektor ZSOiZ w Lwówku Śląskim. Wydarzenie z uwagą śledzili dziennikarze Lwówecki.info i Radia Wrocław.

Aktywnie w wydarzeniu uczestniczyli uczniowie i nauczyciele Szkoły Podstawowej w Płóczkach Górnych.

Happening w Lwówku Śląskim

Po wykładzie, bogatsi w wiedzę, uczniowie ruszyli w miasto. Ubrani na czarno- szaro, a niektórzy w białe kombinezony, młodzi ludzie w maseczkach na twarzach z transparentami w rękach przeszli ulicami Lwówka Śląskiego. Podczas przemarszu napotkanym mieszkańcom miasta rozdawali ulotki mówiące o przyczynach i skutkach smogu oraz apelowali, by każdy w swoim otoczeniu zadbał o ochronę powietrza.

– My, młodzież z Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych, zgromadziliśmy się tutaj, aby głośno i wyraźnie wyrazić nas sprzeciw wobec zanieczyszczenia powietrza w naszym mieście, które zagraża naszemu zdrowiu życiu i przyszłości naszych dzieci. Smog, bo tutaj o nim mowa, to nie tylko problem estetyczny, to poważne zagrożenie dla naszej społeczności naszego środowiska i naszych organizmów. Każdego dnia wdychamy zanieczyszczone powietrze, które powoduje choroby układu oddechowego, alergie a nawet nowotwory. Nie możemy dłużej milczeć, gdy nasze miasto, choć pełne zieleni i piękne, staje się niezdrowym miejscem do życia. Musimy zmienić myślenie, że to nie nasz problem. Każde działanie by zmniejszyć smog ma znaczenie. Zacznijmy od siebie. Nie palmy śmieci tylko je segregujmy. Wybierajmy spacer lub rower a nie samochód. Wymieńmy stare kopciuchy na nowoczesne piece. Potrzebujemy skutecznej polityki proekologicznej, która ogranicza emisję szkodliwych substancji do atmosfery. Musimy inwestować w czyste technologie, promować transport publiczny oraz wspierać odnawialne źródła energii. Pamiętajmy, że walka ze smogiem, to nie tylko walka o czyste powietrze, ale także o zdrowie i bezpieczeństwo nas wszystkich. Zasługujemy na lepszą przyszłość, wolną od chorób spowodowanych zanieczyszczeniami, dlatego dzisiaj tutaj wzywamy do działania. Razem możemy zmienić tę sytuację! – mówiła w imieniu młodzieży z ZSOiZ w Lwówku Śląskim Przewodnicząca Samorządu Uczniowskiego.

Do kwestii smogu i działań proekologicznych lwóweckiej młodzieży odniósł się także dyrektor „Ogólniaka” oraz biorący udział w happeningu goście.

– Happening ma nam uświadomić, że żyjemy w środowisku gdzie powietrze jest bardzo zanieczyszczone. Smogu nie zawsze widać. Wszystkie czujniki, które pokazują, co się dzieje w powietrzu mówią nam o przekroczonych normach. Dzisiaj informujemy społeczeństwo miasta, jakim dużym wyzwaniem jest dla nas zanieczyszczenie środowiska. – wskazywał Andrzej Bielak Dyrektor ZSOiZ w Lwówku Śląskim.

– Dolnośląski Alarm Smogowy został zaproszony do udziału w akcji „Zima odchodzi – smog zostaje”. Moje pierwsze takie wrażenia, że młodzież i szkoła była bardzo dobrze przygotowana. Od kilku lat są w programie ESA, mają czujnik smogu w szkole i żyją tematem tego smogu w mieście. Ale nasuwają się takie refleksje, że o ile młodzież była przygotowana i otwarta na kwestie smogowe, o tyle sytuacja w Lwówku Śląskim i szerzej na Dolnym Śląsku nie wygląda już tak różowo. – mówił Mariusz Szykasiuk z Dolnośląskiego Alarmu Smogowego, który zwracał uwagę na wielokrotne przekroczenia norm pyłów PM2,5 oraz PM10. – Ta ilość przekroczeń i wysokość tych przekroczeń jest cały czas niezadowalająca. Wziąć też pod uwagę należy, że zostało 30 procent pieców, które już nie powinny funkcjonować w obiegu grzewczym. – dodawał ekspert.

– Bardzo mnie cieszy, że jesteście tak zaangażowani w działania proekologiczne i że panuje wśród Was przekonanie, że nasze codzienne działania mają na to wpływ. To, czym podróżujemy, jaki mamy samochód, czym palimy w piecu, jakie wybieramy źródła ciepła w naszych domach. – mówiła zwracając się do młodzieży Magdalena Strzelecka ze Starostwa Powiatowego w Lwówku Śląskim, która zwróciła się do młodych ludzi z prośbą o ich dalsze zaangażowanie w działania proekologiczne.

– Cieszy mnie to przekonanie, że Wy wiecie, że ta ekologia powinna znaleźć się w naszym codziennym działaniu. – podkreślała Magdalena Strzelecka.

– Oprócz wielu działań, które można by było podać w liczbach, w metrach kwadratowych ściągniętego azbestu i wielu innych działaniach, upatrujemy tutaj w dzisiejszej akcji to, co najważniejsze, czyli zmiany mentalności, zmiana sposobu myślenia właśnie u młodzieży. To młodzież będzie tym przekaźnikiem tej informacji dla dorosłych, że czas zrobić coś z tym naszym środowiskiem. A takie małe miasto, jako Lwówek, które przysłowiowo daleko od szosy leży, alarmujące ma wskaźniki dotyczące smogu – zwracała uwagę Małgorzata Szczepańśka Starosta lwówecki, która apelowała do młodzieży o większe zaangażowanie się w proekologiczne działania. – Młodzieży, sprawy bierzemy w swoje ręce, próbujemy wykrzyczeć, próbujemy przenieść informacje do domów i powiedzieć, że to wszystko wpływa na nasze zdrowie bardzo negatywnie. – dodawała Starosta Małgorzata Szczepańska, która zwracała uwagę, że władze Powiatu od lat bardzo mocno inwestują w ochronę środowiska, w poprawę jakości powietrza.

Powiat Lwówecki inwestuje w ochronę klimatu

Z uwagi, iż współorganizatorem wydarzenia były władze Powiatu Lwóweckiego, to stało się dla nas okazją do rozmowy o inwestycjach czynionych przez władze Powiatu, w kontekście ochrony powietrza i klimatu. Pan Dawid Kopeć naczelnik Wydziału Ochrony Zdrowia, Pomocy Społecznej i Promocji Powiatu wskazuje, iż Powiat Lwówecki podejmował i podejmuje szereg działań mających na celu poprawę jakości powietrza, w tym inwestycje w termomodernizację budynków użyteczności publicznej. Dzięki temu zmniejsza się zużycie energii, ogranicza emisję zanieczyszczeń oraz poprawia komfort użytkowników.

Powiat zrealizował kompleksową termomodernizację 13 budynków, w tym szkół, placówek opiekuńczych i administracyjnych. Do najważniejszych inwestycji należały prace w ZSET w Rakowicach Wielkich, ZPEW w Lwówku Śląskim, DPS-ie w Mirsku oraz szpitalu w Lwówku Śląskim. Szczególnie istotnym projektem była termomodernizacja sześciu budynków, w tym trzech należących do ZPEW, dwóch w ZSOiZ w Gryfowie Śląskim oraz budynku Starostwa Powiatowego w Lwówku Śląskim. Koszt tych przedsięwzięć wyniósł ponad 12 mln zł.

Powiat inwestuje również w odnawialne źródła energii. W DPS-ie w Mirsku zainstalowano kolektory słoneczne, a w Nielestnie i Rakowicach Wielkich zmodernizowano kotłownie, ograniczając emisję zanieczyszczeń. W ramach rewitalizacji budynku internatu ZSE-T w Rakowicach Wielkich przeprowadzono gruntowny remont, w tym wymianę instalacji elektrycznej, cieplnej i wodno-kanalizacyjnej. Koszt inwestycji wyniósł ponad 6,5 mln zł.

Jednym z większych przedsięwzięć była modernizacja budynków szpitala w Gryfowie Śląskim, obejmująca remont dachu, wymianę okien oraz izolację fundamentów. Koszt tej inwestycji wyniósł niemal 15 mln zł, z czego większość środków pochodziła z dofinansowania Banku Gospodarstwa Krajowego. W 2023 roku zakończono również termomodernizację budynku warsztatów szkolnych w Rakowicach Wielkich, gdzie zamontowano instalację fotowoltaiczną i pompę ciepła. Koszt tej inwestycji wyniósł 5,7 mln zł.

Obecnie trwa modernizacja internatu ZPEW w Lwówku Śląskim. Prace obejmują m.in. ocieplenie budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej oraz instalację pompy ciepła. Wartość projektu to prawie 2,8 mln zł, z czego większość pochodzi z funduszy unijnych. Zakończenie inwestycji planowane jest na październik 2025 roku.

– Dzięki realizacji tych projektów Powiat Lwówecki znacząco poprawił efektywność energetyczną swoich budynków, ograniczył emisję gazów cieplarnianych, a także poprawił jakość życia mieszkańców. Inwestycje te mają również długoterminowy wpływ na poprawę jakości powietrza, zmniejszenie kosztów energii oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, co jest niezbędne w kontekście globalnej walki ze zmianami klimatycznymi. Powiat Lwówecki udowadnia, że inwestowanie w termomodernizację to nie tylko sposób na oszczędności, ale także kluczowy krok w kierunku zrównoważonego rozwoju i poprawy zdrowia publicznego. Realizowane projekty stanowią doskonały przykład na to, jak lokalne samorządy mogą przyczynić się do ochrony środowiska i lepszego życia swoich mieszkańców. – podkreśla Pani Małgorzata Szczepańska Starosta Lwówecki.

Zima odchodzi – smog zostaje

Zima prędzej czy później ustąpi, ale problem smogu nie zniknie wraz z pierwszymi oznakami wiosny. To, czym oddychamy, nie jest dziełem przypadku, lecz efektem naszych codziennych wyborów – tego, czym ogrzewamy domy, czym jeździmy i jak dbamy o środowisko. Czyste powietrze nie pojawi się samo, jeśli nie zaczniemy działać świadomie, myśląc o konsekwencjach, jakie ponosimy my i kolejne pokolenia.