W Polsce rośnie spożycie alkoholu wśród nieletnich i to mimo prawnych zakazów jego sprzedaży. Skąd osoby poniżej 18 roku życia biorą alkohol? Gdzie go kupują?

Spożycie alkoholu przez nieletnich

W Polsce spożywanie alkoholu przez nieletnich to zjawisko alarmujące. Z danych opublikowanych przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom wynika, że aż 80 procent 15-latków chociaż raz w swoim życiu sięgnęło po alkohol. A blisko połowa trunki wyskokowe spożywała w ciągu ostatniego miesiąca. Młodzież sięga najczęściej po piwo i słodkie napoje wysokoprocentowe, traktując je jako łatwo dostępne i społecznie akceptowalne. Tymczasem badania wskazują, że picie alkoholu przed ukończeniem 20. roku życia niesie znacznie wyższe ryzyko uzależnienia – wystarczy kilka miesięcy regularnego picia, by rozwinęła się zależność. Alkohol u młodych osób zwiększa też ryzyko zgonów, urazów, depresji i zaburzeń rozwoju emocjonalnego.

Sprzedaż alkoholu nieletnim – prawo

W Polsce sprzedaż napojów alkoholowych nieletnim jest bezwzględnie zakazana. Sprzedawca ma obowiązek zweryfikować wiek kupującego, gdy uzna, że może on być nieletni. Sprzedaż alkoholu osobom poniżej 18 roku życia to wykroczenie karane grzywną, ale także grożące cofnięciem zezwolenia na sprzedaż alkoholu.

Kontrola najwyższą forma zaufania

Ilu nastolatków w twojej gminie kupuje alkohol w sklepie i gdzie są punkty, w których nieletni mogą bez większych problemów nabyć trunki? Sprawdzenie, jak w praktyce wygląda egzekwowanie przepisów wcale nie jest takie trudne, o czym przekonali się sprzedawcy w Złotoryi.

Burmistrz Paweł Kulig w kwietniu 2025 r. zlecił przeprowadzenie badania „tajemniczego klienta”, który choć w praktyce miał 19 lat, to wyglądał na osobę znacznie młodszą. Nastolatek (pod okiem trenera z Centrum Działań Profilaktycznych) odwiedził 46 punktów z koncesją na sprzedaż alkoholu wydaną przez magistrat, przy czym 3 z nich były w dniu badania nieczynne. O inicjatywnie napisała Gazeta Złotoryjska.

Tajemniczy Klient kontroluje sprzedaż alkoholu nieletnim

„Jeśli chodzi o 43 pozostałe, w 17 sprzedawcy nie poprosili o dokument tożsamości – podali mu piwo bez żadnych pytań. Okazania dowodu osobistego zażądało natomiast 26 handlowców. Te liczby oznaczają, że w 40 proc. sklepów i lokali sprzedano alkohol osobie potencjalnie nieletniej. – czytamy w raporcie, który powstał po badaniu.

Choć to wynik „bardzo dobry jak na skalę Polski”, to Złotoryja nadal wypada gorzej niż inne dolnośląskie miasta, gdzie wskaźnik kontroli wieku przekracza często 70%, a nawet 80%.

– Zdecydowaliśmy się na ten audyt, aby rzetelnie ocenić, czy punkty sprzedaży przestrzegają przepisów dotyczących sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim. Chcemy nadal się angażować w działania edukacyjne oraz promowanie bezpiecznej i odpowiedzialnej sprzedaży alkoholu, z myślą o zdrowiu młodych mieszkańców. To może przynieść tylko korzyści dla całej lokalnej społeczności. Dlatego będziemy takie akcje powtarzać i uwrażliwiać sprzedawców, aby maksymalnie ograniczyć proceder udostępniania alkoholu młodzieży – podkreśla w rozmowie Gazetą Złotoryjską burmistrz Kulig.

Jak wyglądają działania w kwestii związanej ze sprzedażą alkoholu w gminie Lwówek Śląski?

Drastyczny wzrost koncesji na alkohol

30 maja 2025 roku Rada Miejska Gminy Lwówek Śląski przyjęła uchwałę, w której ustaliła maksymalną liczbę zezwoleń na sprzedaż alkoholu. Decyzją radnych znacznie zwiększono maksymalną liczbę punktów, w których będzie można kupić napoje procentowe.

W 2018 roku limit ten wynosił 230 zezwoleń, natomiast zgodnie z najnowszą uchwałą z bieżącego roku, dopuszczono aż 600 zezwoleń. Największe zmiany dotyczą sprzedaży w miejscu konsumpcji: dla alkoholi do 4,5% zawartości alkoholu i piwa wzrost z 30 do 100 zezwoleń, dla alkoholi powyżej 4,5% do 18% – z 20 do 100, a dla mocnych trunków – również z 20 do 100 zezwoleń. Równolegle podniesiono limity dla sprzedaży poza miejscem spożycia (np. w sklepach): każda kategoria wzrosła ze średnio 50–60 zezwoleń do 100. Taka decyzja oznacza, że w gminie może obecnie działać znacznie więcej punktów oferujących alkohol, co bez wątpienia wpływa na jego łatwiejszą dostępność, aczkolwiek niekoniecznie dla nieletnich.

Czy nieletni mogą kupić alkohol w Lwówku Śląskim?

Nasuwa się więc pytanie; czy osoby poniżej 18 roku życia mogą kupić alkohol na terenie gminy Lwówek Śląski? Skoro w Złotoryi, gdzie prowadzi się kontrole i szkolenia, 4 na 10 sprzedawców sprzedaje alkohol młodo wyglądającym klientom, to czy w Lwówku Śląskim, gdzie nie ma takich działań profilaktycznych sytuacja może wyglądać lepiej?

Jakie są Wasze doświadczenia w tej kwestii? Czy są w gminie Lwówek Śląski punkty sprzedaży alkoholu, gdzie osoby nieletnie bez problemu mogą kupić piwo, wino, czy wódkę?