Na grubo ponad pół miliarda złotych szacowane są inwestycje, które mają być zrealizowane w ramach Programu Redukcji Ryzyka Powodziowego dla zlewni Bobru.

We wrześniu 2024 roku południowo-zachodnia Polska doświadczyła jednej z najdotkliwszych powodzi w ostatnich dekadach. Szczególnie mocno ucierpiał powiat lwówecki, a zwłaszcza gminy Wleń i Lwówek Śląski, gdzie wezbrane wody Bobru i jego dopływów zniszczyły domy, infrastrukturę. Odpowiedzią na kataklizm ma być „Program Redukcji Ryzyka Powodziowego dla zlewni Bobru” przygotowany przez Wody Polskie i IMGW. Niestety, dokument ten – choć obszerny i zawierający liczne dane – budzi poważne wątpliwości, jeśli chodzi o rzeczywiste zaadresowanie potrzeb powiatu lwóweckiego.

„Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie propozycji programu redukcji ryzyka powodziowego dla zlewni Bobru. Przygotowanie niniejszego dokumentu wynika z powodzi, która wystąpiła w 2024 r. na obszarze południowej Polski i konieczności wypracowania działań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa powodziowego obszarów szczególnie dotkniętych jej skutkami.” – wskazują autorzy opracowania.

Z opracowania możemy sporo dowiedzieć się o planach podejmowanych działań na terenie powiatu kamiennogórskiego, karkonoskiego, bolesławieckiego, czy zielonogórskiego. Jednak co ciekawe, w Programie Redukcji Ryzyka Powodziowego dla zlewni Bobru, niewiele miejsca poświęcono inwestycjom pomiędzy Jelenią Górą a Bolesławcem

Z dokumentu wynika, że Bóbr i jego dopływy zalały rozległe tereny. W powiecie lwóweckim ucierpiały liczne miejscowości. W gminie Wleń były to m.in. Pilchowice, Nielestno, Marczów oraz samo miasto Wleń, gdzie woda przelała się przez koronę wału przeciwpowodziowego, zalewając w części miasto. W gminie Lwówek Śląski powódź objęła m.in. Dębowy Gaj, Brunów oraz Lwówek Śląski, gdzie doszło do przerwania wału i uszkodzenia kanału ulgi. Wyrwa w lewym wale przeciwpowodziowym zagroziła mieszkańcom ul. Granicznej w Lwówku Śląskim.

Autorzy raportu wskazują, iż zbiornik Pilchowice, pomimo że jedną z jego funkcji jest ochrona przed powodzią nie niweluje całkowicie zagrożenia na poniższym odcinku i już sama miejscowość Pilchowice jest zagrożona zalaniem. Zalaniem dotknięci mogą zostać także mieszkańcy pozostałych miejscowości położonych nad brzegami rzeki Bóbr, w tym Wlenia i Lwówka Śląskiego. Mimo tego, planowane działania nie przewidują kompleksowej modernizacji wałów w tej części zlewni.

Lektura wykazu planowanych inwestycji prowadzi do wniosku, że powiat lwówecki został potraktowany marginalnie, a zdecydowana większość przewidzianych działań skupia się na obszarze zlewni Kwisy.

• Ochrona bierna doliny Kwisy na odcinku Mirsk – Gryfów Śląski. Jest to zadanie o szacunkowej wartości 31,5 mln zł.
• Ochrona przed powodzią Zlewni rzeki Kwisy – Zbiornik Mirsk na potoku Czarny Potok. Jest to zadanie o szacunkowej wartości 145 mln zł. Jego zakres obejmuje budowę suchego zbiornika przeciwpowodziowego Mirsk o pow. ok. 72 ha, maks. pojemność ok. 3,0 mln m3.
• Ochrona przed powodzią Zlewni rzeki Kwisy – Zbiornik Oleszna na potoku Oldza. Jest to zadanie o szacunkowej wartości 156 mln zł. Jego zakres obejmuje budowę suchego zbiornika przeciwpowodziowego Oleszna o pow. ok. 105 ha, maks. pojemność ok. 3,0 mln m3 wraz z uwzględnieniem ujściowego odcinka potoku Oldza.
• Do tego dochodzi regulacja Przecznickiego Potoku w Przecznicy – wartość 1,5 mln zł, ograniczony zasięg oddziaływania.

W 2025 roku poniżej zapory wodnej w Pilchowicach zaplanowano jedynie kilka zadań na, w tym naprawę dwóch jazów: w Dębowym Gaju (rzeka Bóbr w km 176+900) oraz w Lwówku Śląskim (rzeka Bóbr w km 171+150). Do tego pojawiają się plany oczyszczenia i wzmocnienia koryt niektórych potoków. Są to działania technicznie niezbędne, ale o ograniczonym wpływie na ogólne bezpieczeństwo przeciwpowodziowe. Na otarcie łez planowana jest odbudowa koryta rzeki Płóczki – koszt szacowany na 10,5 mln zł, zadanie obejmuje m.in. zabezpieczenie Płóczek Dolnych i części Lwówka Śląskiego.

Trudno nie odnieść wrażenia, że tereny poniżej Jeleniej Góry – Wleń, Lwówek Śląski i okoliczne wsie – zostały potraktowane jako peryferyjne, mimo że to tam doszło do przerwania wałów i realnego zagrożenia życia mieszkańców.

Analiza scenariuszy powodziowych w dokumencie jasno pokazuje, że tereny wzdłuż Bobru nadal są narażone.

Program Redukcji Ryzyka Powodziowego dla zlewni Bobru, mimo wielu danych i pozornej kompleksowości, zdaje się ignorować potrzeby jednej z najbardziej poszkodowanych części zlewni – powiatu lwóweckiego. Sprowadzenie realnych działań do punktowych napraw i marginalnych inwestycji, bez przebudowy głównych wałów czy budowy nowych zbiorników poniżej Pilchowic, należy uznać za niewystarczające.

Trudno oprzeć się wrażeniu, że głównymi beneficjentami programu będą gminy takie jak; Kamienna Góra, Marciszów, Jelenia Góra, Podgórzyn, Bolesławiec, czy Żagań. Tymczasem Wleń i Lwówek Śląski, otrzymują skromne działania o charakterze doraźnym.

Jak czytamy w podsumowaniu dokumentu, „niniejsze opracowanie stanowi bardzo uproszczoną analizę zagrożenia powodziowego i minimalizacji jego ryzyka”. To wyjaśnienie może mieć jednak poważne konsekwencje. Uproszczenie w ocenie ryzyka może skutkować uproszczonym podejściem do realnych potrzeb, a te, jak pokazuje przykład powiatu lwóweckiego, są ogromne i pilne.

Z całym 161 stronicowym opracowaniem możecie się zapoznać pobierając dokument znajdujący się pod tym linkiem http://www.gov.pl/attachment/0d69bf5b-7459-4f00-abed-5912f6956b0e