Lwóweccy radni pochylili się nad poprawnością pisowni nazwy lwiego grodu i łączenia jej z przyimkami. Jak zatem powinniśmy poprawnie mówić i pisać? Na co dzień spotykamy się z obiema formami, czy są one jednak poprawne?

Wracamy do opisywanego przez Lwówecki.info kilka lat temu tematu łączenia nazwy lwiego grodu z przyimkami. Jak się okazuje problem na tyle poważny, iż oficjalnie zajęli się nim radni Rady Miejskiej Gminy Lwówek Śląski.

Nawet niektórzy mieszkańcy stolicy powiatu lwóweckiego mają problem ze wskazaniem, która z form jest poprawna. Jedni twierdzą, że powinno się mówić „w”, inni przekonują, że poprawnym jest „we”. Są też i tacy, którzy twierdzą, że nie ma to większego znaczenia, bo obie formy są dopuszczalne.

Bez trudu nawet w nazwach instytucji publicznych, czy urzędów możemy spotkać obie formy. Jest „Biblioteka Pedagogiczna we Lwówku Śląskim” i „Zespół Placówek Edukacyjno- Wychowawczych we Lwówku Śląskim”. Ale jest także „Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Lwówku Śląskim”, „Starostwo Powiatowe w Lwówku Śląskim”, „Sąd Rejonowy w Lwówku Śląskim”, „Urząd Skarbowy w Lwówku Śląskim”, „Prokuratura Rejonowa w Lwówku Śląskim”, „Komenda Powiatowa Policji w Lwówku Śląskim” „Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Lwówku Śląskim”, … Nazwę z przyimkiem „w” znajdujemy także w nazwach trzech szkół podstawowych w mieście: „Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II nr 1 w Lwówku Śląskim”, „Szkoła Podstawowa nr 2 im. Bohaterów 10 Sudeckiej Dywizji Piechoty w Lwówku Śląskim”, „Szkoła Podstawowa nr 3 im. Szarych Szeregów w Lwówku Śląskim”.

Obie formy spotykamy także przeglądając strony w Internecie, jednak tu możemy dostrzec już pewne różnice. Otóż wpisując “w Lwówku Śląskim” w popularnej wyszukiwarce Google otrzymujemy 142.000 tysiące rekordów, natomiast wpisując “we Lwówku Śląskim” tych rekordów jest blisko dziesięć razy mniej – 14.900.

Z prośbą o rozwianie wszelakich wątpliwości do naszej redakcji jakiś czas temu zwróciła się jedna z czytelniczek – mieszkanek Lwówka Śląskiego.

W pierwszej kolejności z pomocą przychodzi słownik PWN, w którym znajdujemy obszerne wyjaśniania profesora Mirosława Bańko – językoznawcy i leksykografa, profesora nauk humanistycznych, członka Rady Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, który w swojej karierze pełnił m.in. funkcję redaktora naczelnego Redakcji Słowników Języka Polskiego.

„Tradycyjnie mówi się we Lwowie, nie w Lwowie. O tym, że jest to tradycja wciąż żywa, można przekonać się za pomocą wyszukiwarki Google, która znajduje ponad pół miliona stron z wyrażeniem we Lwowie, a zaledwie kilkaset z wyrażeniem w Lwowie. To ostatnie zresztą w słownikach poprawnej polszczyzny jest oceniane jako błąd.

Lwów mógłby być wzorem dla Lwówka, tzn. można by się spodziewać, że będziemy zwykle mówili we Lwówku. Tak jednak nie jest – Google znajduje około 15000 stron z tą frazą, dwukrotnie więcej zaś z frazą w Lwówku. Liczby te są dość duże i każą obie formy uznać za poprawne.

Lwów mógłby być wzorem dla Lwówka, tzn. można by się spodziewać, że będziemy zwykle mówili we Lwówku. Przykład Lwowa i Lwówka pokazuje, jak upodobania poszczególnych wyrazów ustępują przed ogólną regułą. Występowanie przyimka we z nazwą Lwów to pewien kaprys tej ostatniej, nie przewidziany przez regułę (regularnie we pojawia się przed grupą spółgłosek, z których pierwszą jest [v] lub [f], np. we Wrocławiu, we Francji). Choć słowo Lwówek jest pokrewne nazwie Lwów i dzieli z nią jej upodobanie do przyimka we, ogólna reguła przeważa i zgodnie z nią częściej mówimy w Lwówku niż we Lwówku.

Aby nie było wątpliwości, że istotnie mówimy tu o kaprysach poszczególnych wyrazów, a nie np. sąsiedztwie fonetycznym, proszę porównać: we Lwowie, ale w lwie (się zakochać), w lwiej grzywie, w lwicy.” – tłumaczył już w 2007 roku profesor Bańko.

Podobnie wypowiada się również dr Katarzyna Burska z Poradni Językowej Uniwersytetu Łódzkiego, która odpowiadając na pytania redakcji Lwówecki.info wyraźnie wskazuje, którą z form powinniśmy wybierać:

„Przyimka “we” używamy wówczas, gdy następujący po nim wyraz rozpoczyna się od spółgłoski “w” lub “f”, po której pojawia się kolejna spółgłoska (np. we Włoszech, we Frybyrgu). Czasem “we” pojawia się także w połączeniu z wyrazami, w których nagłosie znajdują się dwie inne spółgłoski, np. “we śnie”, “we mgle”, a także “we Lwowie” (i ze Lwowa). Zaczynające się od lw- wyrazy pospolite łączą się z krótszymi wersjami przyimków, np. “w lwie”, “z lwowianką”, “w lwiej paszczy”, co pokazuje, że “we Lwowie” może stanowić pewien wyjątek.

Żadnych wątpliwości poprawnościowych nie powinno budzić połączenie w Lwówku Śląskim, choć należałoby też zaakceptować powstałe przez analogię do we Lwowie zestawienie we Lwówku Śląskim.

W oficjalnych nazwach instytucji przeważa jednak forma z “w”, jej rozpowszechnianie wydaje się dobrym rozwiązaniem.” – wskazuje dr Burska.

Te wyjaśnienia powinny rozwiać wszelkie wątpliwości, ale tak się nie stało.

Po tym jak do lwóweckiej rady wpłynął wniosek jednego z byłych mieszkańców, zasłużonego dla Gminy i Miasta pana Krzysztofa Kolarza, nad stosowaniem przyimków w oficjalnych nazwach przez Urząd Gminy i Miasta Lwówek Śląskim nad sprawą pochylili się lwóweccy radni, którzy ustalili, iż wprawdzie obie formy są poprawne, ale od teraz Rada będzie stosowała tylko jedną z nich.

„Ustalono, biorąc pod uwagę, że obie formy są poprawne, iż obecne tablice, pieczątki, etc. pozostaną bez zmian, aby nie obciążać dodatkowymi kosztami budżetu gminy. Natomiast w przypadku aktualizacji lub tworzenia nowych oznaczeń Organ Prowadzący nie będzie narzucał podległym jednostkom, który zapis powinny stosować.

Informuję również, iż Rada Miejska w przyszłych pismach będzie stosowała przyimek „we Lwówku Śląskim”. – wskazał w odpowiedzi do wnioskodawcy Przewodniczący Rady Miejskiej Gminy Lwówek Śląski.