Teatr to wyjątkowe miejsce, gdzie ograniczenia rzeczywistości ustępują miejsca magii, a każdy – niezależnie od swoich możliwości – może wyrazić siebie w najpełniejszy sposób. Dla osób niepełnosprawnych jest to przestrzeń szczególna, ponieważ pozwala nie tylko na eksplorację świata wyobraźni, ale także na pokonywanie barier społecznych i osobistych. Wcielając się w rolę księcia, rycerza czy tancerki, aktorzy wchodzą w zupełnie nowy wymiar, w którym strach i uprzedzenia ustępują miejsca odwadze i kreatywności.
Osoby niepełnosprawne często spotykają się z niezrozumieniem czy wykluczeniem społecznym. Teatr staje się wówczas narzędziem do przełamywania stereotypów. Na scenie nie widzimy ich ograniczeń, lecz prawdziwych bohaterów, którzy poprzez sztukę dzielą się swoimi emocjami, pasjami i talentami. To także sposób na terapię – zarówno dla ciała, jak i ducha. Ruch, muzyka i współpraca w grupie wzmacniają pewność siebie, uczą komunikacji i budują poczucie wspólnoty.
Wychodząc naprzeciw potrzebom i oczekiwaniom ponad dekadę temu narodził się Przegląd Zespołów Teatralnych Osób Niepełnosprawnych dając szansę na prezentację artystycznych zdolności dzieciom i młodzieży, ale także promuje integrację społeczną, wzmacnia poczucie własnej wartości oraz podkreśla jak istotna jest różnorodność oraz tolerancja. Wydarzenie po raz pierwszy odbyło się w pod koniec października 2011 roku. Początkowo Przegląd odbywał się w Sali Mieszczańskiej lwóweckiego ratusz, z czasem wydarzenie przeniosło się w gościnne progi Pałacu Brunów.
Pomysłodawcami i głównymi organizatorami Przeglądu był Zespół Placówek Edukacyjno-Wychowawczych w Lwówku Śląskim oraz Fundacja Pomocy Niepełnosprawnym „Płakowice”.
– Fundacja powstała w celu wspierania Zespołu Placówek Edukacyjno- Wychowawczych. Jak rozpoczynałem pracę to były bardzo trudne czasy. Nie było pieniędzy na wycieczki, na organizacje wydarzeń, na wyposażenie. Dlatego postanowiliśmy, że wspomożemy placówkę. Zebrała się grupa pracowników Eugeniusz Ścigan, Piotr Wysocki, Tomasz Zabłocki i ja i postanowiliśmy założyć fundację. I tak działamy – wspomina Prezes Zbigniew Malczewski, który przypomina, iż oprócz Przeglądu fundacja organizuje Bal Charytatywne, z których środki przeznaczane są właśnie na potrzeby podopiecznych ZPEW.
W czwartek, 21 listopada 2024 roku Przegląd Zespołów Teatralnych Osób Niepełnosprawnych odbył się po raz jedenasty.
Współorganizatorami i sponsorami wydarzenia było Starostwo Powiatowe w Lwówku Śląskim, Urząd Gminy i Miasta Lwówek Śląski, Pałac Brunów, Lwówecki Ośrodek Kultury i Powiatowe Centrum Edukacji w Lwówku Śląskim. Patronat honorowy nad tegorocznym Przeglądem objęli: Starosta Lwówecki i Burmistrz Gminy i Miasta Lwówek Śląski. Patronat medialny: Lwówecki.info.
Tegoroczny Przegląd swoją obecnością zaszczycili: Bożena Browarczyk wizytator z Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, Małgorzata Szczepańska – Starosta Lwówecki, Radni Rady Powiatu Lwóweckiego: Anna Michalkiewicz, Roman Kulczycki raz Przewodniczący Rady Olgierd Poniźnik, Burmistrz Gminy i Miasta Lwówek Śląski Dawid Kobiałka, Przewodnicząca Rady Miejskiej Gminy Lwówek Śląski Magdalena Lewandowska, a także Paweł Piecyk – Dyrektor Powiatowego Ośrodka Rozwoju Edukacji w Lwówku Śląskim, Lwówecki Ośrodek Kultury reprezentowała Joanna Jobda- Olechowska, Aleksandra Szymonowicz- Bogdan Dyrektor Lwóweckiej Biblioteki Publicznej, Bartłomiej Młodziński – Kierownik WTZ w Lwówku Śląskim, Ala Janz – była Dyrektor ZPEW w Lwówku Śląskim, wspierająca działalność Fundacji Płakowice Daria Puchalska- Dancewicz i Komendant Gminny OSP Artur Drozdowicz. Najważniejsi w tym dniu byli jednak mali aktorzy z placówek z całego regionu.
Wszystkich przybyłych w imieniu organizatorów powitali Marek Sokołowski – Dyrektor ZPEW w Lwówku Śląskim i Zbigniew Malczewski Prezes Fundacji Pomocy Niepełnosprawnym ”PŁAKOWICE”.
– Jestem ogromnie szczęśliwy i dumny z tego wydarzenia. Każdego roku jest tu wypełniona sala, jest scena, są światła, jest muzyka, … jest prawdziwy teatr i taka widownia wspaniała. – mówił Dyrektor Sokołowski, który podkreślał, iż wydarzenie spełnia funkcję społeczną, funkcję rozrywkową i jest funkcję edukacyjną.
Radości z udziału w kolejnym już Przeglądzie nie krył Burmistrz Dawid Kobiałka – Jestem zaszczycony, że po raz kolejny możemy się tutaj spotkać. Bardzo się cieszę, że to wydarzenie odbywa się w gminie Lwówek Śląski. Ale przede wszystkim jestem bardzo dumny i gratuluję wszystkim występującym oraz ich rodzicom i pedagogom, bo domyślam się ile pracy trzeba włożyć w to, żeby takie piękne przedstawienia przygotować. – dziękował Burmistrz Lwówka Śląskiego.
Pani Starosta podkreślała, jak istotną rolę w życiu młodych aktorów odgrywa do wydarzenie – Szanowni Państwo, teatr jest cudownym, ponadczasowym, jedynym w swoim rodzaju narzędziem do wyrażania emocji i ekspresji, strasznie starym, sięgającym starożytnej Grecji, a pewnie jeszcze czasów prehistorycznych. Ale to jest też świetne narzędzie do tego żeby przełamywać siebie, żeby budować swoje kompetencje społeczne i dla wielu z obecnych dziś tutaj to będzie pewnie jeden z ważniejszych dni w życiu. – zauważała Małgorzata Szczepańska, która podziękowała organizatorom.
Pochwał dla organizatorów nie szczędziła pani wizytator. – To, że ten przegląd odbywa się już po raz jedenasty, to świadczy o tym jaką istotną rolę ZPEW odgrywa w regionie. To jest oczywiste. Myślę, że obecność wszystkich nas, osób reprezentujących różne instytucje tylko potwierdza to, że jesteście dla nas ważni. Współpraca z panem dyrektorem, współpraca z nauczycielami ZPEW jest dla mnie zaszczytem – podkreślała Bożena Browarczyk z Kuratorium Oświaty.
Od początku istnienia niezmiennie celem Przeglądu jest przełamanie stereotypów w stosunku do osób niepełnosprawnych panujących wśród osób zdrowych, uwrażliwianie na potrzeby osób niepełnosprawnych. Pokazanie ich mocnych stron. Niwelowanie barier w uczestniczeniu w życiu społecznym oraz dobra zabawa.
Sztuka teatralna ma unikalną zdolność do zmieniania postrzegania osób z niepełnosprawnościami. Na scenie znikają granice sprawności – pozostaje czysta ekspresja. Widzowie śledzą emocje bohaterów, uczą się empatii i zrozumienia. W takich momentach liczy się tylko to, co artysta chce przekazać. Teatr staje się, zatem mostem między różnymi światami, burząc mury i budując akceptację.
Od samego początku istnienia Przeglądu na scenie występują podopieczni Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego w Lwówku Śląskim. Opiekunkami zespołu „Debiut” są pani Teresa Bielak i Beata Drozdowicz. Zespół został założony w 2000 roku, więc to już prawie 25 lat.
– Dla dzieci to niesamowite przeżycie i wielkie wyróżnienie. One się czują docenione, wyróżnione, bo to są dzieci specjalnej troski i nie zawsze mogą zobaczyć taki świat, takie piękne miejsce. – podkreśla Beata Drozdowicz.
– Zawsze chętnie bierzemy udział w takich wydarzeniach, jak tutaj. Nasza młodzież, dzieci bardzo lubią się prezentować na scenie tutaj w Brunowie. Przy okazji mogą się także integrować z innymi uczestnikami, z młodzieżą z innych ośrodków, szkół, co jest niezwykle ważne i przyjemnie spędzić czas. – podkreślał Pan Jacek Świderski z ZSS w Kamiennej Górze.
Na scenie podczas Jubileuszowego X Przeglądu Zespołów Teatralnych Osób Niepełnosprawnych wystąpili artyści z:
Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Lwówku Śląskim – „Debiut” – to zespół wokalno-muzyczny, który angażuje zarówno starszych uczniów, jak i najmłodszych – przedszkolaków. Podczas występów prezentują starannie przygotowane utwory muzyczne, które wzbogacają atmosferę wydarzeń. Grupę prowadzą opiekunki Beata Drozdowicz i Teresa Bielak.
Zespół Szkół Specjalnych w Świebodzicach – „Na jednej nodze” to grupa teatralna złożona z uczniów klas I–V, która od 2016 roku regularnie uczestniczy w przeglądach teatralnych. Dzieci wcielają się w różnorodne postacie, co stanowi dla nich formę zabawy i terapii. Tegoroczne przedstawienie „Wesoła Kaczka Dziwaczka” zostało przygotowane pod okiem Aurelii Trybuły i Agnieszki Śmierciak.
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Lubaniu – „Razem”, to działający od 1990 roku teatr, który prezentuje swoje talenty na licznych uroczystościach szkolnych i artystycznych przeglądach. Występ „Parasole Paryża” to efekt pracy reżyserskiej Ireny Ślebody i Agnieszki Boryczki, wzbogacony scenografią Marty Jaworskiej.
Zespół Szkół Specjalnych w Kamiennej Górze – Zespół od lat bierze udział w przeglądach artystycznych Dolnego Śląska, prezentując spektakle łączące muzykę, humor i aktorstwo. Ich najnowsze przedstawienie „Każdy z nas ci powie – najlepszą szkołą sport i zdrowie” to połączenie szant i skeczów, zrealizowane pod kierunkiem Agnieszki Dyrcz i Jacka Świderskiego.
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Lwówku Śląskim – „Fantazja”. Grupa teatralna powstała w 2019 roku. Wyróżnia się umiejętnością łączenia humoru z przesłaniem społecznym. Spektakl „Kaczka Dziwaczka na wesoło” w reżyserii Doroty Szlachciuk i Katarzyny Jasińskiej łączy muzykę i teatr, podkreślając wartość współpracy i integracji.
– Młodzi aktorzy wspaniale odnajdują się w swoich rolach. Wywołują śmiech publiczności, ale również przekazują pochwałę pracy zespołowej i okazują wzajemne wsparcie. Przedstawienie wzbogacone piosenkami, które wprowadza radosną atmosferę. Postacie świetnie bawią się na scenie. Jest to również pewna forma terapii. Dzięki teatrowi młodzi aktorzy przełamują stereotypy jak i swoje bariery, nabierają pewności siebie, mają możliwość obserwacji innych uczestników na scenie jak i wymiany swoich doświadczeń. – podkreślają opiekunki zespołu.
Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci w Świebodzicach – Wydarzenie zaszczyciła grupa chłopców, którzy, na co dzień z pasją grają w piłkę nożną, le równie chętnie angażuje się w teatr. Przedstawienie „Wilk i siedem koźlątek” na podstawie baśni braci Grimm ukazuje ich kreatywność i zaangażowanie. Za realizację odpowiadały Marta Białek, Justyna Tatara i Joanna Walicka.
Powiatowy Zespół Szkół i Placówek Specjalnych w Bolesławcu – „Guzik z pętelką”, to założona w 2023 roku grupa teatralna, która realizuje projekty artystyczne mające znaczenie terapeutyczne i edukacyjne. Ich spektakl „Mała Gerda poznaje świat” w formie pantomimy został opracowany przez Dorotę Kowalską i Gabrielę Klimas.
Publiczna Szkoła Podstawowa Specjalna nr 10 w Wałbrzychu – „ABC”, to działająca od 2003 roku grupa, która rozwijając indywidualne talenty uczniów i integruje ich ze środowiskiem. Spektakl „O prawdziwej przyjaźni” podkreśla wartość współpracy i empatii. Za jego realizację odpowiadają Aneta Kozera, Natalia Świrydczuk i Alicja Morawska.
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Wojcieszowie – „Teatrzyk”. Od 2003 roku teatrzyk z Wojcieszowa aktywnie uczestniczy w konkursach i przeglądach. Spektakl „Idzie zima, chudy nie przetrzyma” jest pełen humoru, a jego twórcami są Marzena Zaręba i Anna Struś, które zadbały o każdy szczegół scenariusza i scenografii.
Podczas przeglądów teatralnych osób niepełnosprawnych, takich jak te organizowane w Pałacu Brunów, nie ma zwycięzców i przegranych. Każdy uczestnik wkłada całe serce w swój występ, a publiczność podziwia ich zaangażowanie i determinację. To wydarzenia, które łączą ludzi, dając ogrom radości i niesamowitych przeżyć.
