Ludzie Lwówka Śląskiego

Rozpoczynamy cykl artykułów o mieszkańcach Lwówka Śląskiego, którzy zapisali się w jego historii. Autorem cyklu jest regionalista i pasjonat historii Pan Eugeniusz Braniewski. Dziś publikujemy krótką zapowiedź, słowo od autora, a już od przyszłego tygodnia będziemy sukcesywnie przedstawiać kolejne znaczące dla miasta osoby.

Pod panowaniem Habsburgów nastąpił najwyższy rozkwit kulturalny i gospodarczy Lwówka Śląskiego, jego rzemiosła i kupiectwa, zakończony tragicznymi wydarzeniami wojny 30. letniej. Ten złoty okres w dziejach miasta, epoka renesansu, był dla miasta okresem szczytowego rozwoju ekonomicznego i duchowego. Z ponad 13.000 mieszkańcami miasto to lokowało się wśród większych miast Śląska. Jego rozkwit trwał aż do tragicznych wydarzeń wojny 30. letniej (1618 – 1648). Bogacące się mieszczaństwo stać było na kształcenie swojej młodzieży w najlepszych szkołach ówczesnej Europy – po ukończeniu tutejszej Szkoły Miejskiej [1] wybierali swą dalszą naukę na uniwersytetach Krakowa, Pragi, Włoch, Szwajcarii oraz państw niemieckich. Lwówek Śląski wydał wielu uczonych, poetów, artystów, prawników, filozofów, teologów, pastorów, nauczycieli, historyków, lekarzy, inżynierów, wynalazców, polityków, dziennikarzy etc. etc. „Dzieci Lwówka” piastowały wysokie stanowiska na dworach książęcych na Śląsku i po za nim, we władzach kościelnych oraz w radach miejskich i zrzeszeniach kupieckich, szkołach, jak i w zarządach cechowych miast śląskich, i nie tylko. Lwówek Śląski dawał śląskim miastom także burmistrzów.

Wrocławski biskup Jakub von Salza [2] w dokumencie z dnia 10. października 1536 r. o mieszkańcach Lwówka Śląskiego pisał: … Wydaje się, że lwówczanie wcześniej, jak również i obecnie, poprzez gorliwość w kształceniu umysłów swoich dzieci nie szczędzą kosztów, jak i mieszczanie podobnych miast, przeto zasiadają oni na stanowiskach kościelnych, jak i dworach książęcych i innych oficjalnych urzędach, co temu miastu przynosi wiele chwały i splendoru. Ponadto życzył, by ten przykład posłużyć mógł i innym. Biskup Balthasar von Promnitz [3] informował w roku 1543: ...Mieli już niegdyś mieszczanie Lwówka Śląskiego honor, że swymi nieograniczonymi kosztami swe dzieci do wiedzy posyłali. Dlatego zobaczyć można także w tych czasach znakomicie wykształconych ludzi z tego miasta na dworach książąt oraz we władzach miast. Rektor Caßper Suevus Starszy z lwóweckiego Gimnazjum, zapisał w swoim dziele Mnemosyne Leorin… (1611 r.): Nasz Lwówek dotąd wydał wystarczająco wielu znakomitych ludzi i sławnych uczonych, ale samych ich często nie jest stać na wykształcenie. Ach, żeby tak było i w przyszłości, bardzo sobie tego życzymy. Kończąc znane, tutejsze Gimnazjum (Gymnasium, Lyzeum), dzięki m.in. stypendiom fundowanym przez rodziny kupieckie, zamożne cechy, duchowieństwo bądź okoliczną szlachtę, możliwość podjęcia studiów uniwersyteckich otwierała się również przed biedniejszą, uzdolnioną i ambitną młodzieżą lwówecką. [4] Po nauki do lwóweckiego Gimnazjum swą młodzież posyłała także okoliczna szlachta. [5] Pochodzący ze Lwówka Śląskiego i okolic profesorowie, rektorzy, poeci, pisarze nadworni, miejscy, cechowi etc. etc. na swoich dziełach drukowanych w Europie, dokumentach, pismach etc. etc., pod nazwiskiem dumnie podpisywali się Leorinus, Leor(ini) Sileſ(iæ), Leobergensis, Lembergio, nigdy nie zapominając o Lwówku Śląskim; idąc za tym przykładem historyk lwóweckiego Gimnazjum, dr August Hübner (1841) posługiwał się przydomkiem Leomontanus. Z kolei wiele splendoru Lwiemu Grodowi przynosili jego mieszkańcy urodzeni poza nim. Ale, takich przykładów nie brak i w czasach nam współczesnych.

Przypisy
[1] W roku 1524 dotychczasowa Szkoła Miejska przemieniona została w Gimnazjum, Szkołę Łacińską (Lateinische Schule, też Lyzeum); jej pierwszym rektorem został mgr Kacper Suevus Starszy.
[2] Jakub von Salza (zm. 1539), od r. 1520 biskup wrocławski (rodem z Pisarzowic w Lubańskiem); książę Nysy; od 1536 starosta generalny Śląska.
[3] Baltazar von Promnitz (z Promnicy; zm. 1562), biskup, od r. 1539 kierował Diecezją Wrocławską; książę Nysy; od 1540 był starostą generalnym Śląska.
[4] Na temat znanych lwówczan pisał niegdyś niejaki C.J. Eberti – Leorinus Eruditus (Wykształceni Lwówczanie), Breslau 1714.
[5] Tu nauki pobierali również późniejsi starostowie Księstwa Świdnicko – Jaworskiego, hrabia Otto Wenzeslaus von Nostitz z Nowego Lądu, czy baron Heinze von Bibran z Modłej. Innym na tym stanowisku był hrabia Adam von Lest ze Skały.

autor: Eugeniusz Braniewski