Sześć lat temu zarejestrowane na terenie powiatu lwóweckiego były zaledwie cztery KGW, dziś jest ich o trzydzieści więcej. Skupiają blisko siedmiuset mieszkańców. Ich celem jest aktywizacja, integracja, kultywowanie kultury i tradycji i … dobra zabawa.

Historia zrzeszania się kobiet wiejskich w Polsce sięga XIX wieku. Protoplastą działających dziś Kół Gospodyń Wiejskich była organizacja założona w 1866 roku w Piasecznie. Nazywała się ona „Towarzystwo Gospodyń”. Jedenaście lat później we wsi Janisławice w obecnym województwie łódzkim, Filipina Płaskowicka założyła organizację o nazwie „Koło Gospodyń Wiejskich”. I od tamtego czasu mimo różnych zawirowań historii polskie kobiety ze środowisk wiejskich tworzyły organizacje budujące wspólnotę ich małych ojczyzn.

Kluczowym krokiem prawnym było wejście w życie Ustawa o kołach gospodyń wiejskich z dnia 9 listopada 2018 r. Zgodnie z jej zapisami koło gospodyń wiejskich to dobrowolna, niezależna od administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, samorządna społeczna organizacja mieszkańców wsi.

Sama potrzeba istnienia KGW wynika z kilku kluczowych funkcji, jakie pełnią one w środowisku wiejskim. Po pierwsze, organizacje te aktywizują kobiety, umożliwiając im udział w działalności społecznej, kulturalnej i gospodarczej. Po drugie, KGW wspierają przedsiębiorczość na wsi. Po trzecie, koła te odgrywają istotną rolę w zachowaniu i promowaniu lokalnego dziedzictwa kulturowego i kulinarnego. To dzięki nim tradycja spotyka się z nowoczesnością, a obyczaje i wiedza przekazywane są kolejnym pokoleniom. Wreszcie, w kontekście rozwoju obszarów wiejskich, ich działalność przyczynia się do integracji społeczności lokalnej i budowania więzi.

Dziś nadzór nad działalnością kół gospodyń wiejskich sprawuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która m.in. prowadzi Krajowy Rejestr Kół Gospodyń Wiejskich. Z chwilą rejestracji i wpisu do niego, koło nabywa osobowość prawną. Zgodnie z najnowszymi danymi, tylko na Dolnym Śląsku zarejestrowanych jest 943 KGW. W samym powiecie lwóweckim istnieją 34 takie organizacje. Najwięcej jest ich zarejestrowanych w stolicy powiatu – 16, w gminie Mirsk jest ich 7, w gminie Lubomierz – 6, w gminie Gryfów Śląski – 3, a w gminie Wleń zaledwie 2. Zgodnie z danymi ARiMR, KGW w powiecie zrzeszają łącznie 696 osób.

– Oprócz prowadzenia rejestru wspieramy corocznie koła gospodyń wiejskich finansowo. Co roku ta kwota wsparcia wzrasta. W tym roku ona wyniosła 153 mln zł złotych na wszystkie koła gospodyń wiejskich w Polsce. Wcześniej było to 20 mln zł mniej. Głównie z tego względu, że ostatnie dwa lata to taki troszeczkę bum, coraz więcej kół się zawiązuje, z czego się cieszymy, bo faktycznie dzięki temu wsparciu widzimy, że te małe miejscowości zaczynają coraz bardziej żyć. – przyznaje Paweł Hawrylewicz Zastępca Dyrektora Dolnośląskiego Oddziały Regionalnego ARiMR we Wrocławiu, który wskazuje, iż generalnie niezwykle łatwo uzyskać wsparcie.

– Po pierwsze trzeba się zarejestrować, następnie złożyć wniosek w odpowiednim terminie. Ten termin zazwyczaj upływa z końcem września. I jeżeli to jest koło do trzydziestu członków, to jest 8000 zł realnego wsparcia finansowego. Myślę, że najłatwiejsze pieniądze, które można z jakiejkolwiek instytucji osiągnąć. – zapewnia Paweł Hawrylewicz.

Większość z istniejących na terenie powiatu Kół Gospodyń Wiejskich mogliśmy poznać podczas zorganizowanego przez Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w Lwówku Śląskim spotkania poświęconego działalności KGW w regionie. Wydarzenie odbyło się w sobotę, 25 października w świetlicy sołeckiej w Pławnej Dolnej.

Jak podkreśla wspierający organizację wydarzenia Dariusz Szorc, członek Zarządu Powiatu Lwóweckiego i mieszkaniec tego sołectwa, wybór miejsca nie był przypadkowy. Budynek, w którym mieści się świetlica to obiekt, który ostatnio przeszedł gruntowny remont stając się centrum życia mieszkańców wsi i angażując społeczność w liczne działania.

– W naszej wsi działa Koło Gospodyń Wiejskich Pławnianki, które jest bardzo prężnie działającym kołem, znanym w regionie i nie tylko. W tym roku m. in. nasze panie zajęły II miejsce w konkursie kulinarnym „Bitwa Regionów”, prezentując swoje popisowe danie „Czarne gołąbki Krużewnickie”. We wrześniu 2025 roku, na zaproszenie Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu, uczestniczyły w Dożynkach Polskich w Spale.

Inicjatywa zorganizowania spotkania dla KGW w Pławnej spotkała się z pozytywną odpowiedzią także ze strony KGW Pławnianki i sołtysa Pławnej – Pana Marcjana Majera, którzy aktywnie włączyli się w organizację dzisiejszego wydarzenia. – wspomina Dariusz Szorc.

Sobotnie wydarzenie swoją obecnością zaszczycili przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego odpowiadający za obszar związany ze wsią oraz liczni samorządowcy z Radosławem Zynarskim pełnomocnikiem Marszałka Województwa ds. aktywizacji środowisk lokalnych oraz Wojciechem Smolińskim Dyrektorem Departamentu Obszarów Wiejskich UMWD na czele. W wydarzeniu udział wzięli także Patryk Waloszczyk i Tomasz Maciczak z Zarządu Związku Pszczelarzy w Jeleniej Górze. Z ramienia organizatorów gości witali Paweł Hawrylewicz Zastępca Dyrektora Dolnośląskiego Oddziały Regionalnego ARiMR we Wrocławiu, Ewelina Kutyła Kierownik Biura Dolnośląskiego Oddziału Regionalnego ARiMR i Mariusz Zamasz Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w Lwówku Śląskim z/s w Uboczu.

Najważniejsze w tym dniu były jednak panie – ale także i panowie z Kół Gospodyń Wiejskich z terenu powiatu lwóweckiego. Wydarzenie swoją obecnością zaszczycili przedstawiciele: KGW Pławnianki, KGW Grudza, KGW w Rębiszowie, KGW w Wojciechowie, KGW Fit Maliny z Bełczyny, KGW Mirszczanki, KGW Atomówki z Ubocza, KGW Sobocianki z Soboty, KGW Rząsiny, KGW Pasiecznik, KGW Ale Ciacho, KGW Cuda-Wianki w Skorzynicach, KGW “Kotliszczanki” w Kotliskach, KGW “Kwiatki” w Kwieciszowicach, KGW w Dębowym Gaju, KGW „Niebieskie Korale” w Skorzynicach, KGW “Napoleonki” w Mojeszu, KGW Dłużec, KGW “Zbylutów” w Zbylutowie, KGW w Maciejowcu, KGW w Ustroniu, KGW Niwniczanki, KGW w Chmieleniu, KGW w Wieży, KGW “Tilia” w Tarczynie, KGW „Miodowe Wzgórza” w Radoniowie, KGW Orłowice-Krobica i KGW „Ekosłowianki” z Rakowic Wielkich.

Spotkanie miało wymiar nie tylko integracyjny, ale przede wszystkim edukacyjny. Podczas wydarzenia przedstawiciele Kół Gospodyń Wiejskich wysłuchali informacji zaprezentowanych przez Panią Sylwię Okulowską oraz Pan Andrzej Semen z Urzędu Skarbowego w Lwówku Śląskim, a także przez Panią Annę Cybulską oraz Panią Magdalenę Wójcik z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Lwówku Śląskim, jak również przez Panią Katarzynę Jarczewską, Dyrektor Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego.

Dyrektor DODR omówiła aktualne formy wsparcia i możliwości współpracy dla kół gospodyń wiejskich.

Przedstawiciele Urzędu Skarbowego omówili zasady rozliczeń KGW. Przybliżyli formy prawne działalności KGW na tle obowiązujących przepisów i zadań statutowych pod kątem możliwości skorzystania z uproszczonych form prowadzenia dokumentacji podatkowej. W drugiej części przedstawione zostały zasady prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów ( w tym ewidencji środków trwałych), przykłady operacji gospodarczych ewidencjonowanych w ewidencji wraz z omówieniem błędnych księgowań, jak również zasady sporządzania zeznania podatkowego CIT-8 w oparciu o ewidencję i przesyłanie zeznania do urzędu skarbowego.

Podczas spotkania pracownicy US w Lwówku Śląskim, zachęcali uczestników do korzystania z e-urzędu skarbowego oraz udziału w spotkaniach dotyczących Krajowego Systemu Ewidencji Faktur KSeF. Jak podkreślali, wszelkie wątpliwości wiążące się z przedmiotowym tematem można rozwiązywać dzwoniąc na infolinię KAS: 801 055 055 lub 22 330 03 30.

Przedstawicielki lwóweckiego Sanepidu mówiły o najważniejszych aspektach dot. wymagań sanitarno- higienicznych przy produkcji i sprzedaży żywności. Wskazywały, iż prawo żywnościowe określa wymagania zdrowotne i higieniczne dotyczące produkcji i sprzedaży żywności w całym łańcuchu żywnościowym. Dotyczy ono podmiotów prowadzących działalność stałą, cykliczną lub okazjonalną, w tym Kół Gospodyń Wiejskich, które wystawiają swoje produkty podczas festynów czy jarmarków. Choć działalność okazjonalna nie podlega stałemu nadzorowi, obowiązuje przestrzeganie zasad higieny i bezpieczeństwa, by zapobiegać zanieczyszczeniom żywności i zagrożeniom zdrowotnym.

– Należy podkreślić, iż w przypadku nawet niewielkich rozmiarów produkcji żywności przeznaczonej do wprowadzenia do obrotu podczas określonych ww. wydarzeń decydująca jest ocena ryzyka i skala zagrożenia ze względu na bezpieczeństwo żywności, a co za tym idzie bezpieczeństwo konsumentów. Produkty przygotowane w celu sprzedaży w trakcie tego typu wydarzeń muszą być bezpieczne dla zdrowia i życia konsumentów, dlatego osoby sprzedające żywność powinny stosować zasady dobrej praktyki higienicznej, które są podstawą spełniania wymagań higienicznych. – mówiła pani Anna Cybulska.

Przedstawicielki PSSE w Lwówku Śląskim podkreślały, iż żywność niskiego ryzyka to produkty o małym prawdopodobieństwie rozwoju drobnoustrojów, np. dżemy, kompoty, marynaty, pieczywo bez dodatku jaj i mleka. Wysokiego ryzyka są natomiast wyroby z jaj, mleka, mięsa czy ryb, jak ciasta z kremem, tatar lub gotowe posiłki mięsne. Wskazywały, iż w każdym przypadku, za bezpieczeństwo żywności odpowiada producent, a kluczowe znaczenie mają identyfikowalność, etykietowanie i informowanie konsumentów o składzie produktów.

Podziękowania wszystkim uczestniczkom spotkania złożył Mariusz Zamasz, Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w Lwówku Śląskim z/s w Uboczu, który wręczał przedstawicielom KGW upominki za aktywne włączanie się w życie lokalnej społeczności i integrację mieszkańców wsi w naszym powiecie.

Dziś KGW to nie tylko organizacje skupiające kobiety – i mężczyzn – z obszarów wiejskich, to ważny element struktury społecznej wsi, który sprzyja aktywności, przedsiębiorczości, zachowaniu tradycji i integracji lokalnej społeczności. W świetle wyzwań, jakie stoją przed współczesną wsią – depopulacją, ograniczonym dostępem do zasobów, czy koniecznością zmian w modelu gospodarczym, istnienie i rozwój KGW jest nie tylko uzasadnione, ale wręcz konieczne.