Każdy może popełnić błąd. Niemniej od władz, które za publiczne pieniądze fundują tablice upamiętniające tak doniosłą rocznicę oczekiwalibyśmy poprawności językowej. Niestety, w Lwówku Śląskim nie tylko nie możemy liczyć na taką poprawność, ale jak na razie i na przyznanie się do błędów oraz na ich poprawienie.
Mimo, iż od oficjalnego odsłonięcia bubla językowego jakim z pewnością jest tablica upamiętniająca setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości minęło kilka miesięcy, to nikt z władz nie kwapi się, żeby poprawić byki.
Tablica z wyraźnymi błędami kłuje w oczy mieszkańców i turystów i tylko jej fundatorzy niewiele sobie z tego robią.
Zacznijmy od słów, które najbardziej rzucają się w oczy i najbardziej rażą: „DĄB STULECIA 100-rocznica Niepodległej Rzeczypospolitej Polski”. O poprawność tego sformułowania zapytaliśmy m.in. kilku lwóweckich nauczycieli, radnych i zwykłych mieszkańców. O poradę zwróciliśmy się także do ekspertów.
Odpowiedzi nie były zaskoczeniem. Tak nasi czytelnicy, jak i eksperci wyjaśnili, iż w zapisie występuje liczebnik porządkowy, dlatego po cyfrze „100” powinna być kropka: „100. rocznica” lub powinno się dokonać zapisu w sposób następujący: „Setna rocznica”. Ponadto powinien być odmieniony rzeczownik Polska (rocznica czego?) czyli Rzeczpospolitej / Rzeczypospolitej Polskiej.
Nasi czytelnicy twierdzą, iż zapisu tego można dokonać na kilka sposobów: „100. rocznica odzyskania Niepodległości przez Polskę” lub „Setna rocznica Niepodległej Rzeczpospolitej lub Rzeczypospolitej Polskiej”, …
Bezwzględnie po liczbie porządkowej należy postawić kropkę. Odmienić należy także wyraz „Polska”, który jest tu przymiotnikiem, a nie rzeczownikiem. – wyjaśnia Piotr Müldner-Nieckowski – pisarz, językoznawca, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, kierownik Zakładu Edytorstwa i Krytyki Tekstu w Instytucie Filologii Polskiej, tamże założyciel i kierownik Podyplomowego Studium Edytorstwa Współczesnego oraz autor internetowego „Lekarskiego Poradnika Językowego”, który dodaje, iż rocznica jest świętem przypominającym jakiegoś wydarzenie, a nie obchodem pojęcia (niepodległość to nazwa stanu państwa, a nie wydarzenie). Można więc mówić tylko o “rocznicy odzyskania niepodległości”, a nie o “rocznicy niepodległości”. Ponadto zwraca on uwagę, iż cyfry nie są najelegantszym sposobem zapisu liczb. To metoda uproszczona, należna tekstom technicznym, dziennikarskim, instruktażowym, ew. naukowym, ale nie literackim, artystycznym czy eleganckim i podaje przykład poprawnego zapisu: „Setna rocznica odzyskania niepodległości Rzeczpospolitej Polskiej”.
Obszernych wyjaśnień udzieliła nam dr Agnieszka Wierzbicka z Wydziału Filologicznego Instytutu Filologii Polskiej Katedry Współczesnego Języka Polskiego Uniwersytetu Łódzkiego:
„Według obowiązujących reguł wskazany w pytaniu liczebnik zestawiony z rzeczownikiem powinno zapisać się słownie – setna rocznica. Równocześnie chciałabym także zwrócić uwagę na inne kwestie związane z tym tekstem. Na pewno nie budzi większych wątpliwości fakt zapisu wielką literą słowa Niepodległej (można je uznać za tzw. nazwę uosobioną pojęć oderwanych, którą możemy, ale nie musimy zapisać wielką literą). Jednak należałoby odmienić słowo Polska – nie jest ono bowiem (jak w Pana pytaniu) nazwą własną, a członem określającym wchodzącym w skład nazwy własnej, a więc przymiotnikiem. Tym samym człon ten powinien być odmieniony jak przymiotnik – Rzeczpospolitej [lub podniośle: Rzeczypospolitej] (jakiej?) Polskiej.
Podsumowując – przytoczony w pytaniu zapis powinien przedstawiać się następująco:
Setna rocznica Niepodległej Rzeczpospolitej/Rzeczypospolitej Polskiej.”
Odpowiedzi udzieliła także Rada Języka Polskiego:
Lwówek Śląski już nie po raz pierwszy postawił na oryginalność i naszym zdaniem kulawą promocję. A to niejedyny „smaczek” jaki znalazł się na tak małej ale i tak ważnej tablicy. W jej dolnej części z myślą o potomnych z dumą podpisali się jej współfundatorzy / współautorzy:
„Burmistrz Gminy i Miasta Lwówek Śląski Mariola Szczęsna
Nadleśniczy Nadleśnictwa Lwówek Ślaski Alina Sudoł- Kornalewicz
Starosta Lwówecki Marcin Fluder”
Niestety, znawcy języka wymieniając panią Alinę Sudoł- Kornalewicz i pełnioną przez nią funkcję zapomnieli o ogonku w wyrazie „Śląski”.
Bylejakość i wstyd – tak kwitują tę tablicę mieszkańcy Lwówka Śląskiego, z którymi rozmawialiśmy. My liczymy, iż teraz władze opamiętają się i za kilka dni w parku stanie nowa tablica – mimo, że mamy już 2019 rok. Mamy również nadzieję, iż nie będzie ona fundowana z pieniędzy publicznych.
